BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

---------------------------------------

Giang Thịnh Hưng

PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ

HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CHO NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ

PHẦN CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Phan Diệu Hương

Hà Nội – Năm 2010

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG

TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI...................................................1

1.1. Tín dụng trong hoạt động ngân hàng ..............................................................1

1.1.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng .............................................................1

1.1.2. Đặc trưng của quan hệ tín dụng ...........................................................2

1.1.3. Phân loại tín dụng ................................................................................4

1.2. Hiệu quả kinh doanh và hiệu quả hoạt động tín dụng.....................................7

1.2.1. Hiệu quả kinh doanh ............................................................................7

1.2.2. Hiệu quả hoạt động tín dụng..............................................................11

1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới việc nâng cao hiệu quả hoạt động tín

dụng của ngân hàng......................................................................................16

1.3. Các phương pháp và trình tự phân tích hiệu quả hoạt động tín dụng của

Ngân hàng TMCP ................................................................................................24

1.3.1. Các phương pháp phân tích hiệu quả hoạt động tín dụng..................24

1.3.2. Trình tự phân tích hiệu quả hoạt động tín dụng.................................26

1.4. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng ..............................26

1.4.1. Đối với ngân hàng..............................................................................26

1.4.2. Đối với cá nhân, doanh nghiệp cần vay vốn ......................................27

1.4.3. Đối với nền kinh tế.............................................................................28

TÓM TẮT CHƯƠNG 1...........................................................................................29

CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH VỀ THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TÍN

DỤNG TẠI VPBANK .............................................................................................30

2.1. Tổng quan về VPBank ..................................................................................30

2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng thương mại

TMCP các doanh nghiệp ngoài quốc doanh Việt Nam................................30

2.1.2. Sơ đồ tổ chức của VPBank ................................................................32

2.1.3. Quy mô hoạt động và mạng lưới chi nhánh.......................................33

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

2.2. Phân tích thực trạng hiệu quả hoạt động tín dụng tại VPBank giai đoạn

2007 – 2009..........................................................................................................35

2.2.1. Phân tích kết quả hoạt động tín dụng của VPBank giai đoạn 2007 -

2009 35

2.2.2. Phân tích các yếu tố đầu vào ảnh hưởng tới hoạt động tín dụng của

VPBank ........................................................................................................41

2.2.3. Phân tích các chỉ tiêu hiệu quả hoạt động tín dụng tại VPBank giai

đoạn 2007 -2009...........................................................................................47

2.2.4. Phân tích, đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng của VPBank Đông

Đô giai đoạn 2007 -2009..............................................................................54

2.3. Các nguyên nhân ảnh hưởng không tốt tới hiệu quả hoạt động tín dụng của

VPBank ................................................................................................................61

2.3.1. Các yếu tố vĩ mô ................................................................................62

2.3.2. Về phía VPBank.................................................................................63

2.3.3. Từ phía đối thủ cạnh tranh .................................................................65

2.3.4. Các nhân tố khác ................................................................................66

TÓM TẮT CHƯƠNG 2...........................................................................................69

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TÍN

DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP VPBANK........................................................70

3.1. Định hướng phát triển của VPBank trong thời gian tới................................70

3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng của VPBank.....................73

3.2.1. Giải pháp tăng cường giám sát, quản lý sau cho vay.........................73

3.2.2. Giải pháp nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ tín dụng ........................77

3.2.3. Giải pháp xây dựng chính sách tín dụng phù hợp..............................82

3.2.4. Giải pháp xây dựng hệ thống thông tin tín dụng................................86

3.2.5. Một số giải pháp khác ........................................................................88

3.3. Kiến nghị.......................................................................................................92

3.3.1. Đối với Nhà nước...............................................................................92

3.3.2. Đối với Ngân hàng Nhà nước. ...........................................................93

3.3.3. Đối với VPBank.................................................................................96

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

3.3.4. Đối với khách hàng ............................................................................97

TÓM TẮT CHƯƠNG 3...........................................................................................99

KẾT LUẬN............................................................................................................100

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT

ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1.1. Tín dụng trong hoạt động ngân hàng

1.1.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng

Tín dụng (credit) xuất phát từ chữ latinh là credo – sự tin tưởng tín

nhiệm lẫn nhau. Nói cách khác, tín dụng là quan hệ vay mượn vốn lẫn nhau

dựa trên tin tưởng số vốn đó sẽ được hoàn lại vào một ngày xác định trong

tương lai. Có thể định ngh

ĩa tín dụng một cách đầy đủ như sau: Tín dụng là

quan hệ chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị (dưới hình thức tiền tệ

hoặc hiện vật) từ người sở hữu sang người sử dụng để sau một thời gian nhất

định thu hồi về một lượng giá trị lớn hơn lượng giá trị ban đầu.

“Tín dụng là mối quan hệ giao dịch giữ

a hai chủ thể, trong đó một bên

chuyển giao tiền hoặc tài sản cho bên kia sử dụng trong một thời gian nhất

định, đồng thời bên nhận tiền hoặc tài sản cam kết hoàn trả vốn gốc và lãi

cho bên chuyển giao tiền hoặc tài sản vô điều kiện theo thời hạn đã thỏa

thuận” [10]

Hay: “Hoạt động tín dụng là việc các tổ chức tín dụng (TCTD) sử dụng

nguồn v

ốn tự có, nguồn vốn huy động để cấp tín dụng” và “Cấp tín dụng là

việc TCTD thoả thuận để khách hàng sử dụng một khoản tiền với nguyên tắc

có hoàn trả bằng các nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bảo

lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ khác” [6].

Tín dụng ngân hàng phản ánh mối quan hệ vay mượn giữa ngân hàng

và khách hàng trong đó ngân hàng vừa là người đi vay vừa là người cho vay.

Với tư cách là người đi vay ngân hàng huy

động mọi nguồn vốn tạm thời

nhàn rỗi trong xã hội dưới nhiều hình thức và dùng số tiền huy động được đáp

ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế với tư cách là người cho vay.

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

Như vậy, tín dụng là một phạm trù kinh tế hàng hóa, là hình thức vận

động của vốn cho vay, phản ánh mối quan hệ kinh tế giữa chủ sở hữu và chủ

thể sử dụng đối với nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế, là sự chuyển

nhượng quyền sử dụng một lượng giá trị hay hiện vật theo những điều kiện

cam kết mà hai bên đã thỏa thu

ận, trên nguyên tắc có hoàn trả cả vốn và lãi.

Tài sản giao dịch trong tín dụng ngân hàng chủ yếu dưới hình thức tiền tệ

song trong một số hình thức tín dụng khác như cho thuê tài chính thì tài sản

trong giao dịch tín dụng có thể là tài sản cố định, hay có khi là uy tín như

trong các hình thức bảo lãnh.

Tín dụng ngân hàng có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của

nền kinh tế, thúc đẩy quá trình tích tụ, tập trung vốn và phân bổ lại nguồn

ực đầu tư của xã hội vào các lĩnh vực của nền kinh tế một cách có hiệu

quả.

1.1.2. Đặc trưng của quan hệ tín dụng

Quan hệ chuyển nhượng mang tính chất tạm thời. Đối tượng của sự

chuyển nhượng có thể là tiền tệ hoặc là hàng hóa dưới hình thức kéo dài thời

gian thanh toán trong quan hệ mua bán hàng hóa. Thực chất trong quan hệ tín

dụng chỉ có sự chuyển nhượng quyền s

ử dụng lượng giá trị tạm thời nhàn rỗi

trong khoảng thời gian nhất định mà không có sự thay đổi quyền sở hữu đối

với lượng giá trị đó. Nó là kết quả của sự thỏa thuận giữa các đối tác tham gia

quá trình chuyển nhượng để đảm bảo sự phù hợp giữa thời gian nhàn rỗi và

thời gian cần sử dụng lượng giá trị đó.

Tính hoàn trả: Lượng v

ốn được chuyển nhượng phải được hoàn trả

đúng hạn cả về thời gian và về giá trị bao gồm hai bộ phận: gốc và lãi. Phần

lãi bảo đảm cho lượng giá trị hoàn trả lớn hơn lượng giá trị ban đầu. Sự chênh

lệch này là giá trả cho quyền sử dụng vốn tạm thời. Nói cách khác, nó là giá

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

trả cho sự hy sinh quyền sử dụng vốn hiện tại của người sở hữu vì thế nó phải

đủ hấp dẫn để người sở hữu có thể sẵn sàng hy sinh quyền sử dụng đó.

Quan hệ tín dụng dựa trên cơ sở sự tin tưởng giữa người đi vay và

người cho vay. Người cho vay tin tưởng rằng vốn sẽ được hoàn trả khi đến

hạn, người

đi vay cũng tin tưởng vào khả năng phát huy hiệu quả của vốn

vay. Sự gặp gỡ giữa người đi vay và người cho vay về điểm này sẽ là điều

kiện hình thành nên quan hệ tín dụng. Cơ sở của sự tin tưởng này có thể do uy

tín của người di vay, do giá trị tài sản thế chấp và do bảo lãnh của người thứ

ba.

Cơ sở khách quan của sự ra đời và phát triển quan hệ tín d

ụng là mâu

thuẫn vốn có của quá trình tuần hoàn vốn tiền tệ trong xã hội, đó là cùng một

lúc có chủ thể kinh tế tạm thời dư thừa một khoản vốn tiền tệ trong khi các

chủ thể kinh tế khác lại có nhu cầu bổ sung vốn. Nếu tình trạng này không

được giải quyết thì quá trình sản xuất có thể bị ngưng trệ ở chủ thể này trong

khi vốn đang nằm im ở chủ

thể khác. Kết quả là nguồn lực của xã hội không

được sử dụng một cách hiệu quả nhằm đảm bảo cho quá trình tái sản xuất

được tiến hành liên tục. Tình trạng thừa thiếu vốn so với nhu cầu xảy ra

thường xuyên trong quá trình hoạt động của các chủ thể kinh tế trong xã hội

xuất phát từ sự không ăn khớp giữa thu nhập và chi tiêu về thời gian cũng như

khối lượ

ng. Đó là, sự không trùng hợp giữa thu nhập và chi tiêu của hộ gia

đình, của các chủ thể sản xuất kinh doanh và của ngân sách nhà nước. Như

vậy, chức năng của tín dụng là phân phối lại tiền tệ trong phạm vi toàn xã hội,

nghĩa là tín dụng thực hiện việc di chuyển các khoản vốn tạm thời nhãn rỗi

đến những nơi phát sinh nhu cầu vốn. Hoạt động thu chi của ngân sách nhà

nước cũng đượ

c coi là một phương thức phân phối lại các khoản vốn tạm thời

nhàn rỗi cho những nhu cầu về vốn tạm thời. Các đặc trưng riêng có của quan

hệ tín dụng cho phép nó trở thành một phương thức có hiệu quả nhất trong

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

việc phân phối lại các khoản vốn nhàn rỗi trong xã hội. Bởi lẽ việc phân phối

vốn trong quan hệ tín dụng luôn gắn với các điều kiện đảm bảo tính hoàn trả

và có lãi, các khoản vốn nhàn rỗi sẽ được phân bố cho các đối tượng có khả

năng thỏa mãn những điều kiện tín dụng một cách tốt nhất. Và như vậy vốn

được giao cho người sử dụng có hi

ệu quả nhất. Bằng cách đó, tín dụng góp

phần vào việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và hiệu quả kinh doanh của xã

hội.

1.1.3. Phân loại tín dụng

Cho đến nay, các ngân hàng đã không ngừng đổi mới hoạt động của

mình cho phù hợp với những điều kiện khác nhau của nền kinh tế. Cùng với

sự phát triển trong kinh doanh, đời sống của các cá nhân, doanh nghiệp trong

nền kinh tế thị tr

ường, các hình thức tín dụng của ngân hàng cũng ngày càng

trở nên phong phú và đa dạng, đáp ứng các nhu cầu khác nhau về vốn. Tín

dụng ngân hàng đã trở thành người bạn đồng hành thân thiết, là động lực thúc

đẩy quan trọng của từng khách hàng. Để đáp ứng các nhu cầu về vốn, ngân

hàng có các hình thức tín dụng cơ bản được chia theo các hình thức sau:

1.1.3.1. Phân loại theo hình thức tài trợ tín dụng:

a. Cho vay: là một hình thức cấp tín dụng, theo đ

ó tổ chức tín dụng giao cho

doanh nghiệp sử dụng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích và thời gian

nhất định theo thoả thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi. Cho vay là

phương thức mang lại nhiều lợi nhuận nhất so với các nghiệp vụ khác, đồng

thời cũng là hình thức phổ biến và truyền thống trong nghiệp vụ tín dụng.

Hiện nay, ở Việ

t nam các NHTM đang áp dụng các phương thức cho

vay gồm có:

- Cho vay từng lần

- Cho vay theo hạn mức tín dụng

- Cho vay theo hạn mức tín dụng dự phòng

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

- Cho vay theo dự án đầu tư

- Cho vay hợp vốn

- Cho vay trả góp...

b. Chiết khấu thương phiếu:

Chiết khấu thương phiếu là hình thức tín dụng trong đó ngân hàng sẽ

ứng trước tiền cho doanh nghiệp tương ứng với giá trị thương phiếu trừ đi

phần thu nhập của ngân hàng để sở hữu một thương phiếu chưa đến hạn. Đến

hạn ngân hàng có quyề

n đòi tiền từ người mua hàng của doanh nghiệp (người

phải trả), nếu người phải trả không trả, ngân hàng có quyền truy đòi đối với

các bên có ký tên trên thương phiếu.

c. Bảo lãnh:

Bảo lãnh ngân hàng là việc ngân hàng sẽ cam kết bằng văn bản (dưới

hình thức thư bảo lãnh, hợp đồng bảo lãnh) với bên có quyền (bên nhận bảo

lãnh) về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho doanh nghiệp (bên đượ

bảo lãnh). Khi doanh nghiệp không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các

nghĩa vụ đã cam kết với bên nhận bảo lãnh, doanh nghiệp phải nhận nợ và

hoàn trả cho ngân hàng số tiền đã được trả thay. Bảo lãnh có các loại:

- Bảo lãnh vay vốn

- Bảo lãnh thanh toán

- Bảo lãnh dự thầu.

- Bảo lãnh thực hiện hợp đồng.

- Bảo lãnh đảm bảo chất lượng sản phẩm (bảo lãnh b

ảo hành).

- Bảo lãnh hoàn trả tiền ứng trước...

d. Cho thuê tài chính:

Cho thuê tài chính là việc ngân hàng bỏ tiền mua các tài sản theo yêu

cầu của doanh nghiệp để cho doanh nghiệp thuê theo những thoả thuận nhất

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

định, và sau một thời gian nhất định doanh nghiệp phải trả cả gốc và lãi cho

ngân hàng. Tài sản cho thuê thường là tài sản cố định và có giá trị lớn.

1.1.3.2. Phân loại theo sự đảm bảo tín dụng

a. Tín dụng không có sự đảm bảo (tín chấp)

Về nguyên tắc mọi khoản tín dụng của ngân hàng đều có đảm bảo. Tuy

nhiên trong một số trường hợp, ngân hàng vẫn có thể cấp tín dụng cho doanh

nghiệp không cần có tài s

ản thế chấp, cầm cố, bảo lãnh mà chỉ dựa trên uy tín

của doanh nghiệp với ngân hàng, khi đó được gọi là tín dụng không có đảm

bảo. Hình thức tín dụng này thường được cấp cho các doanh nghiệp có uy tín,

làm ăn thường xuyên có lãi, tình hình tài chính lành mạnh, vững chắc.

b. Tín dụng có tài sản đảm bảo:

Đối với loại tín dụng này khi doanh nghiệp vay vốn phải có tài sản thế

chấp, cầm cố hoặc có bảo lãnh của bên th

ứ ba. Ngân hàng sẽ kiểm tra, đánh

giá tài sản đảm bảo về các nội dung như quyền sở hữu, giá trị thị trường, khả

năng bán tài sản, khả năng tài chính của bên bảo lãnh… để có thể giám sát,

bảo quản tài sản đảm bảo và thanh lý tài sản khi doanh nghiệp không trả được

nợ vay.

1.1.3.3. Phân loại theo thời hạn tín dụng bao gồm các loại:

a. Tín dụng ngắn hạn:

Tín dụng ngắn h

ạn là loại tín dụng có thời hạn dưới 12 tháng. Hình

thức tín dụng này thường được ngân hàng sử dụng để tài trợ cho các nhu cầu

vốn ngắn ngày của doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh như: bổ sung vốn lưu

động, bổ sung vốn kinh doanh...

b. Tín dụng trung hạn:

Tín dụng trung hạn là loại hình tín dụng có thời hạn từ 1 năm đến 5

năm. Đối với loại hình tín dụng này khách hàng là các doanh nghiệp có nhu

cầu tín dụng trung hạn để ph

ục vụ việc mua sắm trang thiết bị tài sản cố định,

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

cải tiến và đổi mới kỹ thuật, công nghiệp, mở rộng sản xuất kinh doanh, đầu

tư cho các dự án, công trình có qui mô vừa và nhỏ...

c. Tín dụng dài hạn:

Tín dụng dài hạn là loại hình tín dụng có thời hạn trên 5 năm. Ngân hàng

cung cấp tín dụng dài hạn nhằm hỗ trợ doanh nghiệp trong việc mua sắm các

thiết bị máy móc có giá trị lớn, thời gian sử dụng lâu dài và thường là đầu tư

cho các chương trình dự

án mang tính chiến lược của doanh nghiệp.

1.2. Hiệu quả kinh doanh và hiệu quả hoạt động tín dụng

1.2.1. Hiệu quả kinh doanh

1.2.1.1. Khái niệm hiệu quả kinh doanh

Trong điều kiện kinh tế hiện nay, hiệu quả luôn là vấn đề được mọi doanh

nghiệp và xã hội quan tâm. Hiệu quả kinh doanh là phạm trù kinh tế phản ánh

trình độ sử dụng nguồn lực sẵn có của doanh nghiệp cũng như c

ủa nền kinh tế

để thực hiện mục tiêu đề ra.

Hiệu quả kinh doanh phản ánh chất lượng hoạt động kinh doanh và được

xác định bởi tỷ số giữa kết quả đạt được với nguồn lực đầu vào bỏ ra để đạt

được kết quả đó.

Có nhiều quan niệm về hiệu quả kinh doanh, hiệu quả kinh doanh có thể

được phân loại:

Hiệu quả kinh doanh(tươ

ng đối)=

Kết quả đầu ra

Chi phí bỏ ra hoặc nguồn lực đầu vào

Hiệu quả tuyệt đối = Doanh thu – Chi phí

Hiệu quả kinh doanh được tối ưu khi lợi ích thu được là tối đa trên chi

phí tối thiểu phải bỏ ra hoặc là kết quả đầu ra tối đa trên chi phí đầu vào tối

thiểu.

Như vậy, Hiệu quả kinh doanh trong doanh nghiệp là chỉ tiêu tổng hợp

phản ánh toàn bộ quá trình doanh nghiệp sử dụng hợp lý các nguồn lực sẵn có

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

của mình: vốn, lao động, kỹ thuật… trong hoạt động kinh doanh để đạt được

kết quả mong muốn.

1.2.1.2. Phân biệt các loại hiệu quả kinh doanh

Hoạt động kinh doanh kinh doanh nói chung và hoạt động của các tổ

chức, cá nhân nói riêng đều nhằm mang lại lợi ích trên phương diện kinh tế và

xã hội xã hội. Xét trên phương diện này, ta có thể phân biệt giữa hiệu quả

kinh tế, hiệu quả xã hội và hiệu qu

ả kinh tế xã hội.

Hiệu quả xã hội phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực nhằm đạt

được các mực tiêu xã hội nhất định. Các mục tiêu xã hội thường thấy là: giải

quyết công ăn việc làm trong phạm vi toàn xã hội hoặc từng vùng kinh tế:

giảm số người thất nghiệp, nâng cao trình độ và đời sống văn hóa, tinh thần

cho người lao động, đảm bảo mức sống tố

i thiểu cho người lao động, nâng

cao mức sống cho các tầng lớp nhân dân trên cơ sở giải quyết tốt các quan hệ

trong phân phối, đảm bảo và nâng cao sức khỏe, đảm bảo vệ sinh môi

trường… Nếu xem xét hiệu quả xã hội, người ta chỉ xem xét mức tương quan

giữa các kết quả (mục tiêu) đạt được về mặt xã hội (cải thiện điều kiện lao

động, nâng cao đời sống văn hóa tinh th

ần, giải quyết công ăn việc làm…) và

chi phí bỏ ra để đạt được kết quả đó. Thông thường các mục tiêu kinh tế - xã

hội phải được chú ý giải quyết trên giác độ vĩ mô nên hiệu quả xã hội cũng

thường được quan tâm nghiên cứu ở phạm vi quản lý vĩ mô.

Hiệu quả kinh tế như đã được khái niệm ở phần trên: với bản chất của

nó, hiệu quả kinh t

ế là phạm trù phải được quan tâm nghiên cứu ở hai giác độ

vĩ mô và vi mô. Cũng chính vì vậy, nếu nghiên cứu hiệu quả thì có có hiệu

quả kinh tế của toàn bộ nền kinh tế quốc dân, hiệu quả kinh tế ngành, hiệu

quả kinh tế vùng lãnh thổ và hiệu quả kinh tế hoạt động sản xuất kinh doanh.

Muốn đạt được hiệu quả kinh tế quốc dân, hiệu quả kinh tế ngành cũng như

ệu quả kinh tế của vùng lãnh thổ cao vai trò điều tiết vĩ mô cực kỳ quan

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

trọng. Trong phạm vi nghiên cứu ở phần này chỉ quan tâm đề cập tới hiệu quả

kinh tế của hoạt động sản xuất kinh doanh.

1.2.1.3. Bản chất hiệu quả kinh doanh

Bản chất của hiệu quả kinh tế trong hoạt động sản xuất kinh doanh là

phản ánh mặt chất lượng của các hoạt động kinh doanh, phản ánh trình độ sử

dụng các nguồn lực (lao động, thiết b

ị máy móc, nguyên vật liệu và tiền vốn)

để đạt được mục tiêu cuối cùng của mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của

doanh nghiệp, mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận.

Tuy nhiên, để hiểu rõ bản chất hiệu quả kinh tế của hoạt động sản xuất

kinh doanh, cũng cần phân biệt ranh giới giữa hai khái niệm hiệu quả và kết

quả của hoạt động sả

n xuất kinh doanh. Hiểu kết quả của hoạt động sản xuất

kinh doanh của doanh nghiệp là những gì mà doanh nghiệp đạt được sau một

quá trình sản xuất kinh doanh nhất định, kết quả cần đạt được cũng là mục

tiêu cần thiết của doanh nghiệp. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của

một doanh nghiệp có thể là những đại lượng cân đông đo đếm được nh

ư số

sản phẩm tiêu thụ mỗi loại, doanh thu, lợi nhuận… và cũng có thể là các đại

lượng chỉ phản ánh mặt chất lượng hoàn toàn có tính chất định tính như uy tín

doanh nghiệp , là chất lượng sản phẩm… Như thế, kết quả bao giờ cũng là

mục tiêu của doanh nghiệp.

Trong khi đó, để đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh người ta đã sử

dụng cả hai chỉ

tiêu là kết quả (đầu ra) và chi phí (các nguồn lực đầu vào).

Trong lý thuyết và thực tế quản trị kinh doanh cả hai chỉ tiêu kết quả và chi

phí đều có thể xác định được bằng đơn vị hiện vật và đơn vị giá trị. Tuy

nhiên, sử dụng đơn vị hiện vật để xác định hiệu quả kinh tế sẽ vấp phải khó

khăn là giữa “đầu vào” và “đầu ra” không có cùng một đơn vị

đo lường - tiền

tệ. Vấn đề được đặt ra là: hiệu quả kinh tế nói chung và hiệu quả của hoạt

động sản xuất kinh doanh nói riêng là mục tiêu hay phương tiện của kinh

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

doanh? Trong thực tế, nhiều lúc người ta sử dụng các chỉ tiêu hiệu quả như

mục tiêu cần đạt và trong nhiều trường hợp khác người ta lại sử dụng chúng

như công cụ để nhận biết “khả năng” tiến tới mục tiêu cần đạt là kết quả.

Bản chất của hiệu quả kinh doanh chính là tỷ lệ lợi nhuận và những lợi

ích khác mà hoạt động kinh doanh đ

ã đem lại cho doanh nghiệp so với chi phí

các nguồn lực đầu vào mà doanh nghiệp phải bỏ ra.

1.2.1.4. Vai trò và sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả kinh doanh trong

doanh nghiệp

Cùng với sự phát triển của kỹ thuật thì càng ngày người ta càng tìm ra

nhiều phương pháp khác nhau để chế tạo sản phẩm, phương pháp tốt hơn để

cung cấp các dịch vụ. Điều này cho phép các doanh nghiệp có khả năng lựa

chọn kinh tế

: chọn lựa phương pháp sản xuất kinh doanh sản phẩm tối ưu. Sự

lựa chọn đúng đắn sẽ mang lại cho doanh nghiệp hiệu quả kinh doanh cao

nhất, thu được nhiều lợi ích nhất.

Như vậy nâng cao hiệu quả kinh doanh tức là nâng cao khả năng sử

dụng các nguồn lực có hạn trong sản xuất, đạt được sự lựa chọn tối ưu. Trong

điều kiện khan hi

ếm các nguồn lực sản xuất thì nâng cao hiệu quả kinh doanh

là điều khiện không thể không đặt ra đối với bất kỳ hoạt động sản xuất kinh

doanh nào.

Hiệu quả kinh tế chính là mục tiêu hàng đầu của mọi tổ chức cá nhân khi tiến

hành kinh doanh mong muốn đạt được. Hiệu quả kinh tế góp phần bổ sung

vốn kinh doanh, tăng quy mô sản xuất, tích luỹ vốn, cải thiện đời sống ng

ười

dân, thúc đẩy nền kinh tế phát triển.…

Đối với doanh nghiệp mục tiêu lợi nhuận là một trong những mục tiêu

quan trong nhất, mang tính chất sống còn của doanh nghiệp. Chính vì vậy

doanh nghiệp không ngừng nâng cao hiệu quả và mở rộng sản xuất kinh

doanh, cung cấp ngày càng nhiều hàng hoá dịch vụ cho xã hội. Trong quá

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

trình sản xuất ra sản phẩm dịch vụ để đạt được kết quả cao nhất, doanh nghiệp

phải khai thác và tận dụng năng lực sản xuất, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ

thuật, tiết kiệm chi phí, giảm giá thành sản phẩm.

Mặt khác trong nền kinh tế thị trường thì các doanh nghiệp phải cạnh

tranh để tồn tại và phát triển. Môi trường cạnh tranh này ngày càng gay gắt,

trong cu

ộc cạnh tranh đó có nhiều doanh nghiệp trụ vững, phát triển sản xuất

nhưng cũng có không ít doanh nghiệp thua lỗ phá sản, giải thể. Để có thể trụ

lại được trong cơ chế thị trường, các doanh nghiệp luôn phải nâng cao chất

lượng hàng hoá dịch vụ , giảm chi phí sản xuất, nâng cao uy tín… nhằm đạt

tới mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận. Do vậy đạt hiệu quả kinh doanh và nâng cao

hiệ

u quả kinh doanh luôn là vấn đề được quan tâm của doanh nghiệp và trở

thành điều kiện sống còn để doanh nghiệp tồn tại và phát triển trong nền kinh

tế thị trường.

1.2.2. Hiệu quả hoạt động tín dụng

1.2.2.1. Khái niệm hiệu quả hoạt động tín dụng

Hiệu quả hoạt động tín dụng là một chỉ tiêu tổng hợp, trước hết nó phản

ánh tổng hợp các hi

ệu quả của từng hoạt động tín dụng đơn lẻ như cấp tín

dụng, dịch vụ, thanh toán quốc tế…, Hiệu quả hoạt động tín dụng phản ánh

khả năng thích nghi của ngân hàng trước sự thay đổi của các nhân tố chủ quan

và các nhân tố khách quan. Hiệu quả hoạt động tín dụng của ngân hàng được

xem xét trên nhiều yếu tố để có thể thu hút, đáp ứng nhu cầu khách hàng,

mức

độ an toàn tín dụng và lợi nhuận từ hoạt động tín dụng với chi phí bỏ ra

ra nhỏ nhất.

Đứng trên giác độ kinh tế, hiệu quả hoạt động tín dụng của ngân hàng

đó là các khoản lợi nhuận mang lại từ hoạt động tín dụng sau khi đã tính đến

các rủi ro tín dụng trên tổng chi phí bỏ ra cho hoạt động động tín dụng đó.

Thường thì hiệu quả hoạt động tín dụng sẽ được

đánh giá thông qua hiệu quả

Đại học Bách khoa Hà Nội Khoa kinh tế và quản lý

Giang Thịnh Hưng – Cao học Quản trị kinh doanh – 2008 - 2010

thu hút vốn, cấp tín dụng cho khách hàng, tỷ lệ nợ xấu …bởi vì ngân hàng chỉ

chắc chắn có được lợi nhuận từ việc cấp tín dụng khi khách hàng đã trả hết

gốc và lãi cho ngân hàng.

Hiệu quả hoạt động tín dụng của ngân hàng luôn được xem là một

trong những tiêu chí quan trọng trong việc đánh giá chất lượng hoạt động của

các ngân hàng, nó phản ánh chất lượng của các hoạt động tín dụng của ngân

hàng. Hiệu quả hoạt động tín dụng của ngân hàng còn thể hiện sức mạnh của

ngân hàng trong công cuộc cạnh tranh trên thị trường. Hiệu quả hoạt động tín

dụng không tự nhiên mà có, nó là kết quả của một quy trình kết hợp kinh

doanh giữa các bộ phận trong ngân hàng vì một mục tiêu chung.

1.2.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng

Ngân hàng thương mại là một doanh nghiệp rất đặc thù bởi ngân hàng

ừa là người đi vay vừa là người cho vay. Vậy nên để đánh giá hiệu quả hoạt

động tín dụng của một ngân hàng cần phải dựa trên các nhóm chỉ tiêu để đánh

giá cả về qui mô, tốc độ tăng trưởng, chất lượng tín dụng và cả lợi nhuận mà

hoạt động tín dụng mang lại cho ngân hàng với một ngân hàng tương đương

hoặc với các nhóm chỉ tiêu hoạt động do Ngân hàng nhà nước quy định tại

thời điểm đó. Hiệu quả hoạt động tín dụng bao gồm những chỉ tiêu cơ bản

 Năng suất tín dụng/cán bộ tín dụng:

Chỉ tiêu này cho ta biết hiện một cán bộ tín dụng (CBTD) của ngân

hàng quản lý bao nhiêu dư nợ tín dụng. Dựa vào chỉ tiêu này ngân hàng có thể

xác định được việc đào tạo hay tăng nhân sự, mở rộng hoạt động tín dụng của

ngân hàng hay thu g

ọn quy mô để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động tín

dụng. Chỉ tiêu này được xác định theo công thức:

Năng suất tín dụng =

Dư nợ tín dụng

Tổng số nhân viên tín dụng