BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

---------------------------

ĐÀO MẠNH THẮNG

PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẦU TƯ

TỪ VỐN NGÂN SÁCH CỦA TỈNH QUẢNG NINH

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS NGUYỄN ÁI ĐOÀN

HÀ NỘI – 2012

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

LỜI CAM ĐOAN

Tôi là Đào Mạnh Thắng, xin cam đoan rằng:

- Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa được

sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

- Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các

thông tin đã được trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................... vi

DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU ................................................................. vii

PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... viii

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ ĐẦU TƯ VÀ QUẢN LÝ ĐẦU TƯ TỪ

NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH ................................................................................... 1

1.1. HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ VÀ CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA HOẠT

ĐỘNG ĐẦU TƯ ..................................................................................................... 1

1.1.1. Khái niệm về hoạt động đầu tư ................................................................. 1

1.1.2. Các đặc trưng cơ bản của hoạt động đầu tư ............................................. 2

1.1.3. Chi phí và kết quả đầu tư .......................................................................... 3

1.1.3.1. Chi phí đầu tư .................................................................................... 3

1.1.3.2. Kết quả đầu tư ................................................................................... 4

1.2. DỰ ÁN ĐẦU TƯ ............................................................................................ 4

1.2.1. Khái niệm ................................................................................................. 4

1.2.2. Phân loại dự án đầu tư .............................................................................. 5

1.2.3. Chu kỳ của dự án đầu tư ........................................................................... 6

1.2.3.1. Nghiên cứu cơ hội đầu tư (Nhận dạng dự án, xác định dự án) ......... 9

1.2.3.2. Nghiên cứu tiền khả thi ................................................................... 12

1.2.3.3. Nghiên cứu khả thi .......................................................................... 15

1.2.3.4. Thực hiện dự án ............................................................................... 16

1.2.3.5. Vận hành (sử dụng, khai thác …) dự án ......................................... 17

1.2.3.6. Đánh giá sau khi thực hiện dự án .................................................... 17

1.2.3.7. Kết thúc dự án ................................................................................. 17

1.3. ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ........................... 18

1.3.1. Những khái niệm chung ......................................................................... 18

1.3.2. Vai trò của đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước .............................. 20

1.4. HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN ............................... 21

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

iii

1.4.1. Quan điểm đánh giá hiệu quả sử dụng vốn đầu tư ...................................... 23

1.4.1.1. Quan điểm của nhà đầu tư ............................................................... 23

1.4.1.2.Quan điểm của Nhà nước ................................................................. 24

1.4.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn đầu tư phát triển ............... 24

1.4.2.1. Đối với các nhà đầu tư .................................................................... 25

1.4.2.2. Đối với Nhà nước ............................................................................ 27

1.4.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư phát triển ..... 29

1.5. QUẢN LÝ ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ........ 30

1.5.1. Những vấn đề chung ............................................................................... 30

1.5.2. Yêu cầu ................................................................................................... 31

1.5.3. Nguyên tắc .............................................................................................. 31

1.5.4. Mục tiêu của quản lý đầu tư ................................................................... 32

1.5.5. Phạm vi đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước .................................. 33

1.6. NỘI DUNG QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ SỬ DỤNG VỐN NGÂN

SÁCH NHÀ NƯỚC .............................................................................................. 33

1.6.1. Chiến lược phát triển đầu tư ................................................................... 33

1.6.2. Lập kế hoạch đầu tư ............................................................................... 34

1.6.3. Tổ chức thực hiện ................................................................................... 35

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................ 38

CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG SỬ DỤNG VỐN ĐẦU TƯ TỪ

NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH ............... 39

2.1. KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA TỈNH QUẢNG

NINH .................................................................................................................... 39

2.1.1 Các đặc điểm tự nhiên, văn hóa, xã hội của tỉnh Quảng Ninh ............... 39

2.1.1.1 Đặc điểm tự nhiên ............................................................................ 39

2.1.1.2. Về kinh tế - thương mại .................................................................. 40

2.1.1.3. Xã hội .............................................................................................. 43

2.1.2 Tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian 2006 - 2010 ........... 44

2.1.2.1. Tăng trưởng kinh tế, thu chi ngân sách và đầu tư ........................... 44

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

2.1.2.2. Chuyển đổi cơ cấu kinh tế ............................................................... 50

2.1.3. Tiềm năng, lợi thế và khó khăn, thách thức ........................................... 52

2.1.3.1. Tiềm năng, lợi thế ........................................................................... 52

2.1.3.2. Những khó khăn, thách thức ........................................................... 56

2.2. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG VỐN ĐẦU TƯ TỪ NGÂN SÁCH TỈNH

QUẢNG NINH THỜI GIAN QUA ...................................................................... 58

2.2.1. Kết quả đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước những năm qua ......... 58

2.2.1.1. Kết quả đầu tư ................................................................................. 58

2.2.1.2. Kết quả đầu tư tác động đến phát triển kinh tế xã hội .................... 63

2.2.2. Phân tích tình hình đầu tư phát triển sử dụng vốn từ NSNN ................. 65

2.2.2.1. Công tác lập và quản lý quy hoạch ................................................. 65

2.2.2.2. Công tác Lập kế hoạch và bố trí vốn đầu tư ................................... 66

2.2.2.3. Tổ chức thực hiện, phân tích và đánh giá ....................................... 71

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................ 85

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ

ĐẦU TƯ TỪ VỐN NGÂN SÁCH CỦA TỈNH QUẢNG NINH ......................... 87

3.1. ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI TỈNH

QUẢNG NINH GIAI ĐOẠN 2011 - 2015 ........................................................... 87

3.2. XÁC ĐỊNH CHIẾN LƯỢC ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CỦA TỈNH .............. 89

3.3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ

ĐẦU TƯ TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH ....................................................... 91

3.3.1. Hoàn thiện công tác kế hoạch hóa đầu tư ............................................... 91

3.3.2. Hoàn thiện công tác quản lý vốn đầu tư XDCB ..................................... 95

3.3.2.1. Công tác bố trí vốn .......................................................................... 95

3.3.2.2. Thực hiện quy chế dân chủ cơ sở .................................................... 97

3.3.2.3. Nâng cao chất lượng giải phóng mặt bằng, tái định cư................... 98

3.3.3. Nâng cao hiệu quả khai thác và sử dụng tài sản sau đầu tư ................... 99

3.3.4. Nâng cao năng lực cán bộ hoạt động trong lnh vực đầu tư ................... 99

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

3.3.5. Đy mạnh cải cách hành chính, chống tiêu cực, phiền hà ở các cơ quan

nhà nước liên quan đến quá trình đầu tư ........................................................ 101

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ...................................................................................... 103

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ....................................................................... 104

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT VIẾT TẮT NGHĨA

1. BQL Ban quản lý

2. BQLDA Ban quản lý dự án

3. BOT Xây dựng - Khai thác - Chuyển giao

4. BTO Xây dựng - Chuyển giao - Khai thác

5. BT Xây dựng - Chuyển giao

6. CQĐT Cơ quan đầu tư

7. CNH - HDH Công nghiệp hoá - Hiện đại hóa

8. CN - XD Công nghiệp - Xây dựng

9. DNNN Doanh nghiệp nhà nước

10. ĐTPT Đầu tư phát triển

11. ĐT XDCB Đầu tư xây dựng cơ bản

12. FDI Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài

13. GDP Tổng sản phm quốc nội

14. HĐND Hội đồng nhân dân

15. KBNN Kho bạc nhà nước

16. KKĐT Khuyến khích đầu tư

17. KT - XH Kinh tế - Xã hội

18. NSNN Ngân sách nhà nước

19. NSTW Ngân sách Trung ương

20. QLDA Quản lý dự án

21. TDT Tổng dự toán

22. TMĐT Tổng mức đầu tư

23. TSCĐ Tài sản cố định

24. UBND Uỷ ban nhân dân

25. VĐT Vốn đầu tư

26. XDCB Xây dựng cơ bản

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1 Cơ cấu lao động (2006 - 2010) ........................................................ 43

Bảng 2.2. Chỉ tiêu Tổng sản phm nội địa GDP ............................................. 44

Bảng 2.3 Chuyển dịch cơ cấu kinh tế Quảng Ninh ......................................... 45

Bảng 2.5 Tổng hợp thu chi NSNN giai đoạn 2006- 2010 .............................. 48

Bảng 2.6. Thu ngân sách nhà nước ................................................................. 48

Bảng 2.7 Chi ngân sách nhà nước ................................................................... 49

Bảng 2.8 Chuyển đổi cơ cấu kinh tế Quảng Ninh .......................................... 50

DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 1.1 Chu kỳ của dự án đầu tư .................................................................... 7

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.4 Chuyển dịch cơ cấu kinh tế tỉnh Quảng Ninh ............................. 45

Biểu đồ 2.9 Chuyển đổi cơ cấu kinh tế tỉnh Quảng Ninh ............................... 50

Biểu đồ 2.10 Tỷ trọng VĐT XDCB giai đoạn 2006 - 2010 ........................... 59

Biểu đồ 2.11 Cơ cấu VĐT trong khu vực kinh tế nhà nước .......................... 60

Biểu 2.12. Kết quả thm định các dự án đầu tư sử dụng vốn ngân sách ........ 77

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

viii

PHẦN MỞ ĐẦU

Đầu tư có vai trò quan trọng trong phát triển đất nước nói chung, trong

tăng trưởng và phát triển kinh tế nói riêng ở tất cả các quốc gia cũng như ở

Việt Nam. Trong phạm vi một quốc gia, mục tiêu chủ yếu của các hoạt động

đầu tư đó là các mục tiêu về kinh tế xã hội. Điều này thể hiện ở sự gia tăng

thu nhập quốc dân, tăng thu ngoại tệ, gia tăng thu nhập cho người dân, gia

tăng việc làm, cải thiện môi trường… Để đạt được những mục tiêu này phục

vụ cho chiến lược phát triển chung của đất nước, cần phải sử dụng có hiệu

quả mọi nguồn lực huy động cho đầu tư phát triển. Trong các loại nguồn lực

sử dụng để đầu tư phát triển thì vốn là một yếu tố vô cùng quan trọng và

không thể thiếu đối với mọi công cuộc đầu tư. Đối với các hoạt động đầu tư

của một quốc gia thì nguồn vốn ngân sách nhà nước (NSNN) lại là một nguồn

vốn đầu tư quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của quốc gia

đó. Nguồn vốn này thường được sử dụng cho các dự án kết cấu hạ tầng kinh

tế- xã hội, quốc phòng, an ninh, hỗ trợ các dự án của doanh nghiệp đầu tư vào

lnh vực cần sự tham gia của nhà nước, chi cho công tác lập và thực hiện các

dự án quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội vùng, lãnh thổ, quy hoạch

xây dựng đô thị và nông thôn. Chính vì vậy, hiệu quả sử dụng của nguồn vốn

này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu kinh tế- xã

hội của quốc gia.

Đề tài này xin đi sâu vào nghiên cứu thực trạng sử dụng vốn đầu tư của

NSNN tỉnh Quảng Ninh nhằm thấy được một phần những kết quả đã đạt được

của Quảng Ninh trong việc thực hiện chiến lược kinh tế - xã hội, phát triển.

Em xin chân thành cảm ơn Phó Giáo sư, Tiến sỹ: Nguyễn Ái Đoàn,

Khoa Kinh tế và quản lý, trường Đại học Bách khoa Hà Nội đã giúp đỡ em

hoàn thành đề án này!

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Đầu tư phát triển là nhiệm vụ chiến lược, một giải pháp chủ yếu để thực

hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội theo hướng tăng trưởng cao, ổn

định và bền vững cho một đất nước cũng như trong từng địa phương.

Quảng Ninh là tỉnh có nhiều tiềm năng và hội tụ nhiều điều kiện thuận

lợi cho phát triển. Nằm trong địa bàn động lực của vùng kinh tế trọng điểm

Bắc Bộ, cùng với Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh đóng vai trò đầu tàu và có

sức lan tỏa lớn trong quá trình phát triển của cả vùng. Là cửa ngõ giao thông

quan trọng với nhiều cửa khu biên giới, hệ thống cảng biển thuận lợi, nhất là

cửa khu quốc tế Móng Cái, cảng nước sâu Cái Lân. Quảng Ninh có điều kiện

giao thương thuận lợi với các nước Đông Bắc Á, nhất là với Trung Quốc -

nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới. Quảng Ninh đang và sẽ trở thành điểm kết nối

quan trọng của Khu vực mậu dịch tự do ASEAN - Trung Quốc.

Thời gian qua cùng với cả nước, tỉnh Quảng Ninh đã có nhiều cố gắng

và thu được một số kết quả trong lnh vực đầu tư phát triển. Việc quản lý dự

án theo điều lệ quản lý đầu tư và xây dựng, thực hiện quy chế đấu thầu đã có

tiến bộ. Nhiều dự án đầu tư đã hoàn thành và từng bước phát huy hiệu quả,

góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cải thiện từng bước đời sống vật chất và

tinh thần của nhân dân. Song đến nay so với mặt bằng chung của cả nước,

Quảng Ninh vẫn là tỉnh có điểm xuất phát và tích luỹ từ nội bộ nền kinh tế

thấp. Tổng ngân sách dành cho đầu tư phát triển còn nhỏ, hiệu quả sử dụng

vốn đầu tư còn hạn chế. Bởi vậy, vấn đề nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu

tư phát triển luôn thu hút sự quan tâm của các cấp, các ngành. Đặc biệt trong

điều kiện hiện nay, tỉnh Quảng Ninh đang trong tiến trình đy nhanh tốc độ

công nghiệp hoá - hiện đại hoá, phấn đấu đưa tốc độ tăng trưởng GDP ngày

một cao và bền vững, nhằm nhanh chóng khắc phục tình trạng tụt hậu về kinh

tế. Đặt ra nhu cầu đầu tư phát triển rất lớn, trong khi các nguồn lực nhất là

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

nguồn vốn đầu tư của Nhà nước còn hạn hẹp. Vì thế, việc nghiên cứu tìm ra

các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư phát triển bằng vốn ngân

sách nhà nước càng là vấn đề cấp thiết. Xuất phát từ yêu cầu thực tế đó, tôi đã

chọn vấn đề: “Phân tích và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản

lý đầu tư từ vốn ngân sách của tỉnh Quảng Ninh” làm đề tài tốt nghiệp. Tôi

mong muốn có thể đóng góp một phần công sức của mình để hỗ trợ cho việc

nâng cao hiệu quả quả lý đầu tư từ vốn ngân sách nhằm thúc đy tăng trưởng

kinh tế của tỉnh.

2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan, nêu

lên sự cần thiết và nghiên cứu, đề xuất các giải pháp quản lý chi ĐTPT từ

NSNN, vận dụng một cách phù hợp vào thực tế quản lý ở Quảng Ninh.

2.1. Đánh giá thực trạng đầu tư từ vốn ngân sách tỉnh.

2.2. Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nâng cao hiệu quả sử dụng vốn

đầu tư phát triển từ ngân sách Nhà nước trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh nhằm

đáp ứng yêu cầu và mục tiêu phát triển kinh tế trong giai đoạn tới.

3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Đối tượng nghiên cứu: Những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến đầu

tư, quản lý đầu tư và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư phát triển. Phương hướng

chiến lược phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Quảng Ninh và các giải pháp

quản lý đầu tư xây dựng liên quan đến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư phát triển

từ ngân sách.

Phạm vi nghiên cứu:

- Về nội dung

Nghiên cứu và đánh giá hiệu quả sử dụng vốn đầu tư XDCB, bao gồm

nhiều nội dung và lnh vực khác nhau. Tuy nhiên, do hạn chế về thời gian nên

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

đề tài tập trung nghiên cứu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn NSNN do Tỉnh

Quảng Ninh quản lý đầu tư vào xây dựng cơ bản từ năm 2006 đến 2010.

- Về không gian

Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, tác giả đã tiến hành điều tra nghiên cứu

việc sử dụng vốn ngân sách Tỉnh đầu tư cho các công trình đầu tư xây dựng

trên địa bàn Tỉnh Quảng Ninh.

- Về thời gian: Đề tài nghiên cứu hiệu quả sử dụng vốn NSNN trong đầu tư

XDCB từ năm 2006 – 2010.

4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Để đạt được mục đích nghiên cứu mà đề tài đặt ra, trong quá trình thực

hiện luận văn tác giả đã sử dụng các phương pháp sau:

- Phương pháp tổng hợp, so sánh và phân tích thống kê số liệu thứ cấp theo

thời gian.

- Các phương pháp thu thập thông tin, số liệu.

Phương pháp thu thập thông tin là khảo sát các nguồn số liệu thứ cấp gồm:

+ Xem xét các văn bản, chính sách, các báo cáo tổng kết của các cấp,

các ngành và các nguồn số liệu thống kê.

+ Tổng quan các tư liệu hiện có về lnh vực đầu tư XDCB đã được

đăng tải trên các sách báo, tạp chí, các báo cáo tổng kết hội nghị hội thảo, kết

quả của các đợt điều tra của các tổ chức, các cuộc trả lời phỏng vấn của các

nhà khoa học, nhà quản lý, các nhà hoạch định chính sách, các tài liệu đăng

tải trên các phương tiện thông tin đại chúng...

+ Báo cáo hàng năm của các BQLDA chuyên ngành; BQLDA các

huyện, thị xã, thành phố; BQL các sở, ban ngành;...

5. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN

Tên luận văn “Phân tích và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản

lý đầu tư từ vốn ngân sách của tỉnh Quảng Ninh”.

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

xii

Luận văn được chia làm 3 chương như sau:

Chương 1: Cơ sở lý thuyết về đầu tư và quản lý đầu tư từ nguồn vốn ngân

sách.

Chương 2: Phân tích thực trạng sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách Nhà

nước trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý đầu tư từ

nguồn vốn ngân sách của tỉnh Quảng Ninh.

Kết luận và khuyến nghị.

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ ĐẦU TƯ VÀ QUẢN LÝ ĐẦU TƯ

TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH

1.1. HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ VÀ CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA HOẠT

ĐỘNG ĐẦU TƯ

1.1.1. Khái niệm về hoạt đng đầu tư

Hoạt động đầu tư là hoạt động bỏ vốn nhằm thu lợi trong tương lai.

Không phân biệt hình thức thực hiện, nguồn gốc của vốn… mọi hoạt

động có các đặc trưng nêu trên đều được coi là hoạt động đầu tư.

Đầu tư trên góc độ nền kinh tế là sự hy sinh giá trị hiện tại gắn với việc

tạo ra các tài sản mới cho nền kinh tế.

Đầu tư phát triển là quá trình thực hiện sự chuyển hoá vốn bằng tiền

thành vốn hiện vật để tạo ra những yếu tố cơ bản của sản xuất kinh doanh,

dịch vụ, tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật, năng lực sản xuất kinh doanh mới,

thông qua việc mua sắm lắp đặt thiết bị, máy móc xây dựng nhà cửa vật kiến

trúc, và tiến hành các công việc có liên quan đến sự phát huy tác dụng của các

cơ sở vật chất kỹ thuật do hoạt động đầu tư phát triển tạo ra.

Đầu tư phát triển là một nhân tố quyết định đến sự phát triển kinh tế -

xã hội, là chìa khoá để tăng trưởng kinh tế và điều chỉnh cơ cấu kinh tế theo

hướng công nghiệp hoá nhằm tạo ra thế và lực đưa nền kinh tế cả nước cũng

như mỗi địa phương phát triển và hội nhập vào nền kinh tế quốc tế.

Do vậy, đầu tư phát triển vừa là nhiệm vụ chiến lược vừa là một giải

pháp chủ yếu để thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội theo hướng tăng trưởng

cao, ổn định và bền vững. Bất kỳ quốc gia nào muốn có tốc độ tăng trưởng cao,

đời sống nhân dân được cải thiện đều phải quan tâm đến đầu tư phát triển.

Để đầu tư phát triển ngày một đáp ứng yêu cầu về quy mô và hiệu quả,

vấn đề hết sức quan trọng là phải giải quyết được nhu cầu về vốn đầu tư và

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

các định chế về sử dụng hiệu quả vốn đầu tư.

1.1.2. Các đặc trưng cơ bản của hoạt đng đầu tư

- Là hoạt động bỏ vốn nên quyết định đầu tư thường là và trước hết là

quyết định việc sử dụng các nguồn lực mà biểu hiện cụ thể dưới các hình thức

khác nhau như tiền, đất đai, tài sản, vật tư thiết bị, giá trị trí tuệ …

Vốn được hiểu như là các nguồn lực sinh lợi. Dưới các hình thức khác

nhau nhưng vốn có thể xác định dưới hình thức tiền tệ, vì vậy các quyết định

đầu tư thường được xem xét từ phương diện tài chính (tốn phí bao nhiêu vốn,

có khả năng thực hiện không, có khả năng thu hồi được không, mức sinh lợi

là bao nhiêu …). Nhiều dự án có thể khả thi ở các phương diện khác (kinh tế,

xã hội) nhưng không khả thi về phương diện tài chính và vì thế cũng không

thể thực hiện trên thực tế.

- Là hoạt động có tính chất lâu dài.

Khác với các hoạt động thương mại, các hoạt động chi tiêu tài chính

khác, đầu tư luôn luôn là hoạt động có tính chất lâu dài. Do tính lâu dài nên

mọi sự trù liệu đều là dự tính, chịu một xác suất biến đổi nhất định do nhiều

yếu tố. Chính điều này là một trong những vấn đề hệ trọng phải tính đến trong

mọi nội dung phân tích, đánh giá của quá trình thm định dự án.

- Là hoạt động luôn cần sự cân nhắc giữa lợi ích trước mắt và lợi ích

trong tương lai.

Đầu tư vầ một phương diện nào đó là một sự hy sinh lợi ích hiện tại để

đánh đổi lấy lợi ích tương lai (vốn để đầu tư không phải là các nguồn lực để

dành), vì vậy luôn luôn có sự so sánh, cân nhắc giữa lợi ích hiện tại và lợi ích

tương lai. Rõ ràng rằng, nhà đầu tư mong muốn và chấp nhận đầu tư chỉ trong

điều kiện lợi ích thu được trong tương lai lớn hơn lợi ích hiện nay họ tạm thời

phải hy sinh (không tiêu dùng hoặc không đầu tư vào nơi khác).

- Là hoạt động mang nặng rủi ro.

Luận văn: Thạc sỹ khoa học Trường: ĐHBK H Ni

Học viên: Đào Mạnh Thắng Viện: Kinh tế và Quản lý

Các đặc trưng nói trên đã cho thấy hoạt động đầu tư là một hoạt động

chứa đựng nhiều rủi ro. Bản chất của sự đánh đổi lợi ích và lại thực hiện trong

một thời gian dài không cho phép nhà đầu tư lượng tính hết những thay đổi có

thể xảy ra trong quá trình thực hiện đầu tư so với dự tính. Vì vậy, chấp nhận

rủi ro như là bản năng của nhà đầu tư. Tuy nhiên, nhận thức rõ điều này nên

nhà đầu tư cũng có những cánh thức, biện pháp để ngăn ngừa hay hạn chế để

khả năng rủi ro để sự sai khác so với dự tính là ít nhất.

1.1.3. Chi phí v kết quả đầu tư

1.1.3.1. Chi phí đầu tư

Một cách chung nhất, mọi nguồn lực (tiền vốn, đất đai, tài nguyên, tài

sản, lao động, trí tuệ…) được sử dụng cho hoạt động đầu tư (bao gồm việc tạo

ra TSCĐ, phương tiện và các điều kiện để đảm bảo hoạt động bình thường).

Theo tính chất của các loại chi phí có thể chia ra 2 loại chính:

+ Chi phí đầu tư cố định: Đất đai, nhà xưởng, máy móc, thiết bị, các cơ

sở phụ trợ, tiện ích khác và các chi phí trước vận hành.

Phần chi phí trước vận hành tuy không trực tiếp tạo ra tài sản, phương

tiện phục vụ cho hoạt động đầu tư nhưng là các chi phí gián tiếp hoặc liên

quan đến việc tạo ra và vận hành khai thác các tài sản đó để đạt được mục tiêu

đầu tư. Các chi phí này thường gồm các khoản sau:

- Chi phí cho công tác chun bị ban đầu, phát hiện dự án: Điều tra, khảo

sát để lập, trình duyệt dự án …

- Chi phí cho tư vấn, khảo sát, thiết kế, giám sát trong quá trình triển

khai thực hiện dự án …

- Chi phí quản lý dự án

- Chi phí chuyển giao công nghệ, hỗ trợ kỹ thuật (đào tạo, huấn luyện …)

- Các chi phí tài chính: các khoản chi phí phát sinh từ việc sử dụng vốn như

lãi vay trong thời gian xây dựng, phí thu xếp tài chính, phí cam kết, phí bảo lãnh ...