BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

LÊ MINH HIỀN

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG QUẢN LÝ

MỐI QUAN HỆ VỚI CÁC NHÀ CUNG ỨNG CỦA

TỔNG CÔNG TY DUNG DỊCH KHOAN

VÀ HÓA PHẨM DẦU KHÍ - CTCP (DMC).

CHUYÊN NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. CAO TÔ LINH

Hà Nội - Năm 2012

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................5

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ ..........................................................................................6

MỞ ĐẦU............................................................................................................................................7

Chương 1: TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ MỐI QUAN HỆ VỚI NHÀ CUNG ỨNG

(SUPPLIER RELATIONSHIP MANAGEMENT - SRM) .........................................................10

1.1. Tổng quan về Quản lý chuỗi cung ứng (Supply Chain Management - SCM):...............10

1.1.1. Nguồn gốc và các giai đoạn phát triển của SCM:.......................................................10

1.1.2. Định nghĩa SCM:...........................................................................................................11

1.1.3. Cấu trúc và các thành phần cơ bản của SCM:...........................................................12

1.1.4. Vai trò của SCM đối với hoạt

động kinh doanh:........................................................15

1.2. Tổng quan về Quản lý mối quan hệ nhà cung ứng: ..........................................................18

1.2.1. Định nghĩa SRM:...........................................................................................................18

1.2.2. Bản chất mối quan hệ giữa các nhà cung ứng và doanh nghiệp:..............................19

1.2.3. Các chức năng cơ bản của Quản lý mối quan hệ với các nhà cung ứng: .................20

1.2.3.1.Theo dõi và ghi nhận thông tin về quá trình mua hàng: .....................................20

1.2.3.2. Thông tin hỗ trợ hoạt động mua hàng: ................................................................21

1.2.3.3. Quản lý thông tin quan hệ nhà cung cấp: ............................................................21

1.2.3.4. Lập kế hoạch mua hàng: .......................................................................................22

1.2.3.5. Hệ thống báo cáo phân tích tình hình mua hàng: ...............................................22

1.2.4. Lợi ích mà SRM mang lại cho doanh nghiệp: ............................................................22

1.2.5. Cách thức, quy trình lựa chọn SRM phù hợp:...........................................................24

1.2.6. Cách thức lựa chọn nhà cung ứng phù hợp:...............................................................29

1.2.7. Hợp tác trên chuỗi: .......................................................................................................35

1.2.7.1. Định nghĩa: .............................................................................................................35

1.2.7.2. Lợi ích của Hợp tác trên chuỗi: ............................................................................35

1.2.7.3. Nội dung của Hợp tác trên chuỗi:.........................................................................36

1.2.7.4. Các thức xây dựng hợp tác thành công: ..............................................................37

1.2.7.5. Những đặc điểm trong hợp tác chuỗi tương lai:..................................................43

1.3. Các hình thức quan hệ với nhà cung ứng:.........................................................................44

1.3.1. Đấu thầu:........................................................................................................................44

1.3.1.1.

Định nghĩa: .............................................................................................................44

1.3.1.2. Các hình thức lựa chọn nhà thầu: ........................................................................44

1.3.1.3. Các phương thức đấu thầu: ..................................................................................45

1.3.2. CPFR: Coloborative Planning, Forecasting, Replenishment:...................................47

1.3.2.1. Định nghĩa CPFR:..................................................................................................47

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

1.3.2.2. Ví dụ về một mô hình ứng dụng CPFR của Motorola:.......................................48

1.3.2.3. Nhà cung cấp quản lý hàng tồn kho (Vendor Management Inventory - VMI)59

Chương 2: PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG SRM TẠI TỔNG CÔNG TY DUNG DỊCH KHOAN

VÀ HÓA PHẨM DẦU KHÍ - CTCP.............................................................................................63

2.1. Giới thiệu Tổng Công ty Dung dịch khoan và Hóa phẩm Dầu khí – CTCP (DMC) .....63

2.1.1.Quá trình thành lập và lĩnh vực kinh doanh: ..............................................................63

2.1.2. Cơ cấu tổ chức và hoạt động:.......................................................................................63

2.2. Phân tích tình hình quản lý mối quan hệ nhà cung ứng tại Tổng Công ty DMC: .........65

2.2.1. Giới thiệu chung về tình hình cung

ứng sản phẩm nguyên vật liệu đầu vào tại Tổng

Công ty DMC:..........................................................................................................................66

2.2.2. Quy trình cung ứng tại Tổng Công ty DMC:..............................................................67

2.2.2.1. Quy trình cung ứng sản phẩm qua hình thức chào hàng cạnh tranh, mua trực

tiếp:.......................................................................................................................................68

2.2.2.2. Quy trình cung ứng sản phẩm qua hình thức đấu thầu/chỉ định thầu: ............69

2.2.2.3. Quy trình cung ứng sản phẩm dịch vụ kỹ thuật: ................................................70

2.2.3. Tình hình quản lý mối quan hệ Nhà cung ứng tại Tổng Công ty DMC:..................71

2.2.3.1. Các hình thức phân loại quả

n lý SRM tại Tổng Công ty DMC:........................72

2.2.3.2. Các phương thức quản lý SRM tại Tổng Công ty DMC:...................................76

2.2.3.3. Xây dựng cơ sở dữ liệu Nhà cung ứng tại Tổng Công ty DMC:........................80

2.2.3.4. Ví dụ: Mô hình một dây chuyền cung ứng sản phẩm của Tổng Công ty DMC:

Dây chuyền cung ứng hạt nhựa Polypropylene (PP) .......................................................81

2.2.3.5. Kết luận chung về công tác quản lý mối quan hệ nhà cung ứng tại Tổng Công

ty DMC: ...............................................................................................................................85

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG SRM CỦA TỔ

NG CÔNG

TY DMC. .........................................................................................................................................87

3.1. Bối cảnh kinh doanh và định hướng về chiến lược phát triển kinh doanh của Tổng

Công ty DMC: .............................................................................................................................87

3.1.1. Bối cảnh kinh doanh: ....................................................................................................87

3.1.2. Chiến lược phát triển kinh doanh của Tổng Công ty DMC 2010 - 2025: ................87

3.2. Đề xuất các giải pháp cải tiến SRM:...................................................................................88

3.2.1. Giải pháp 1:....................................................................................................................88

3.2.1.1. Tại sao nên đưa công nghệ thông tin vào quản lý SRM? ...................................88

3.2.1.2. Mục tiêu: .................................................................................................................89

3.2.2.3. Lợi ích mà công nghệ thông tin mang lại:............................................................92

3.2.2.4.Kết quả mong đợi đạt được khi ứng dụng công nghệ thông tin: ........................93



3.2.2. Giải pháp 2:....................................................................................................................93

3.2.2.1. Cơ sở đưa ra giải pháp: .........................................................................................93

3.2.2.2. Nội dung thực hiện:................................................................................................93

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

3.2.2.3. Lợi ích của giải pháp: ............................................................................................93

3.2.2.4. Hiệu quả mong đợi:................................................................................................94

3.2.3. Giải pháp 3.....................................................................................................................94

KẾT LUẬN......................................................................................................................................95

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................97



LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Tổng Công ty Dung dịch khoan và Hóa phẩm Dầu khí - CTCP: Tổng Công ty DMC

Quản lý chuỗi cung ứng: Supply Chain Management (SCM)

Quản lý chuỗi cung ứng tiên tiến: Advanced Supply Chain Management (ASCM)

Kế hoạch hóa nguồn lực của Doanh nghiệp: Enterprise Resource Planning (ERP)

Lập kế hoạch cải tiến hệ thống: Advanced Planning and Scheduling (APS)

Quản lý mối quan hệ nhà cung ứng: Supplier Relationship Management (SRM)

Tối ưu hóa chuỗi cung ứng: Supply chain Optimization (SCO)

Nhà máy Polypropylene: Nhà máy PP

Hạt nhựa Polypropylene: Hạt nhựa PP

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

Hình 1: Sơ đồ khối liên kết các thanh phần chuỗi cung ứng cơ bản….……………13

Hình 2: Cấu trúc của SCM và các thành phần chi phí Tác động đến hoạt động quản

lý SCM……………………………………………………………………………..14

Hình 3: Sơ đồ dòng chuyển dịch vật chất trên kênh phân phối.…..……………….19

Hình 4: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Tổng Công ty DMC...………………………….61

Hình 5: Quy trình quản lý nguồn cung ứng dạng đơn giản………………….……..64

Hình 6: Sơ đồ cung ứng sả

n phẩm/dịch vụ qua hình thức đấu thầu, chỉ định thầu..65

Hình 7: Sơ đồ cung ứng sản phẩm/dịch vụ qua hình thức đấu thầu, chỉ định thầu..67

Hình 8: Sơ đồ cung ứng sản phẩm dịch vụ kỹ thuật……………...………………..68

Hình 9: Cấu trúc dây chuyền cung ứng hạt nhựa PP……..………………………..79

Bảng 1: Biểu mẫu đánh giá việc áp dụng SRM……………………………………24

Bảng 2: Mô hình các hành vi SRM…………...……………………………………26

Bảng 3: Mô hình thuộc tính mối quan hệ

nhà cung ứng...…………………………28

Bảng 4: Ma trận mối quan hệ nhà cung ứng….……………………………………30

Bảng 5: Mô hình tổng chi phí chủ sở hữu…….……………………………………35

Bảng 6: Các chi phí tiềm ẩn trong quá trình mua sắm từ phía Nhà cung ứng..……37

Bảng 7: Trọng số tổng giá trị trong chuỗi cung ứng.………………………………38

Bảng 8: Các hình thức mua hàng……………..……………………………………70

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

MỞ ĐẦU

Một trong những thử thách mà tất cả các Doanh nghiệp đều phải đối mặt là

hiểu rõ được sức mạnh của các nguồn lực trong doanh nghiệp và mối tương quan

giữa chúng trong toàn bộ chuỗi cung ứng, đặc biệt là đối với các Tập đoàn/Công ty

toàn cầu. Từ năm 1997, nhiều Doanh nghiệp đã bắt đầu tìm hiểu các giải pháp cho

toàn bộ các hoạt động đầu vào của Doanh nghi

ệp từ việc đặt mua hàng của nhà

cung cấp cho đến các giải pháp tồn kho an toàn của Doanh nghiệp. Trong hoạt động

quản trị nguồn cung ứng, công cụ cung cấp cho Doanh nghiệp những giải pháp giúp

các nhà cung cấp và công ty sản xuất cùng làm việc trong môi trường cộng tác nâng

cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và phân phối sản phẩm/dịch vụ tới khách hàng

chính là công cụ Quản lý chuỗi cung ứng (Supply Chain Management – SCM) gồm

kế hoạch hóa nguồn lực c

ủa Doanh nghiệp (Enterprise Resource Planning - ERP) và

lập kế hoạch cải tiến hệ thống (Advanced Planning and Scheduling - APS). Quản lý

chuỗi cung ứng nghĩa là phân phối có hiệu quả các nguồn lực của Doanh nghiệp vào

các khâu của quá trình phân phối sản phẩm bắt đầu từ nhà cung cấp Æ nhà sản xuất

Æ nhà bán buôn/nhà bán lẻ Æ khách hàng tiêu dùng cuối cùng, cắt giảm được tối

đa các chi phí phát sinh trong chuỗi cung ứng nhờ hiểu rõ cách thức vận hành của

chuỗi cung ứ

ng, lập kế hoạch và xây dựng quy trình cung ứng, cải tiến nhằm tiết

kiệm nguồn lực của Doanh nghiệp. SCM tích hợp hệ thống cung ứng mở rộng và

phát triển một môi trường sản xuất kinh doanh thực sự, cho phép Doanh nghiệp

giao dịch trực tiếp với Khách hàng và Nhà cung ứng ở cả hai phương diện mua bán

và chia sẻ thông tin.

Qua hơn mười năm SCM ngày càng khẳng định vị thế của mình trong doanh

nghiệp b

ởi SCM đang được sử dụng nhiều hơn vào quá trình quản trị chuỗi cung

ứng sản xuất trong Doanh nghiệp. Nhờ có SCM, mà mỗi thành phần của chuỗi cung

ứng dù là nhà cung ứng, nhà sản xuất hay khách hàng đều nắm được bức tranh tổng

thể về số liệu tồn kho, nhu cầu của thị trường, kế hoạch sản xuất và kế hoạch đặt

hàng. SCM giúp nhà sản xuất tiết kiệm được chi phí tồ

n kho do biết được chính xác

thông tin nhu cầu khách hàng để lập kế hoạch sản xuất phù hợp, nhà phân phối tổ

chức việc giao hàng đúng thời gian và địa điểm nhờ nhận được thông tin yêu cầu rất

nhanh từ các khách hàng nên giảm bớt được các chi phí có thể phát sinh do chậm

giao hàng do thông tin đến không kịp thời hoặc không chính xác vì qua nhiều kênh

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

thông tin trung gian. SCM cung cấp giải pháp tốt nhất cho các nhà cung ứng, nhà

sản xuất và khách hàng để có thể sử dụng hợp lý nhất các nguồn lực của mình vào

hoạt động chung của một chuỗi cung ứng.

Cấp độ cao hơn của hệ thống Quản lý chuỗi cung ứng là cấp độ hệ thống

Quản lý chuỗi cung ứng tiên tiến – Advanced Supply Chain Management (ASCM).

Ở cấp độ Quản lý chuỗi cung ứng tiên tiến, Doanh nghiệp phả

i bắt đầu xây dựng từ

phía cung ứng, nghĩa là bắt đầu từ việc tìm, lựa chọn các nhà cung ứng chuyên

nghiệp tìm ra các lợi thế của họ, loại bỏ bớt các nhà cung cấp ít tiềm năng hơn,

phân chia các nhà cung cấp về tầm quan trọng, và bắt đầu làm việc với một vài

trong số những nhà cung cấp để xây dựng các mô hình chuỗi cung ứng tiên tiến, mà

sẽ có lợi cho cả hai phía tham gia chuỗi cung ứng. Vớ

i sự hỗ trợ của một vài nhà

cung cấp chiến lược, Doanh nghiệp sắp xếp các công ty này tham gia vào các khâu

của ASCM nhằm chuyển sự hỗ trợ từ phía cung ứng vào một định dạng chủ động

thông qua một hệ thống Quản lý mối quan hệ nhà cung cấp – Supplier Relationship

Management (SRM). SRM là một công cụ quản trị có vai trò quyết định đến sự

thành công của ASCM.

Sau thời gian công tác tại Tổng Công ty Dung dịch khoan và phẩm Dầu khí –

CTCP (DMC), Tôi nh

ận thấy đặc điểm nổi bật là Tổng Công ty DMC đang từng

bước chiếm lĩnh được thị trường cung cấp hóa chất cơ bản và hóa chất khai thác cho

ngành Dầu khí nhờ sử dụng tốt công cụ SCM. Yếu tố tiên quyết để áp dụng SCM

thành công đó là Tổng Công ty DMC đã sử dụng tốt công cụ SRM trong tổ chức

phối hợp giữa Doanh nghiệp và Nhà cung cấp, có sự liên kết chặ

t chẽ giữa các cấp

quản lý và có sự chia sẻ thông tin giữa các cấp thực hiện để nâng cao hiệu quả quản

lý chuỗi cung ứng. Tuy nhiên do hạn chế về thời gian nghiên cứu, thu thập thông tin

chưa thật đầy đủ, và dữ liệu khó định lượng hóa, trong khả năng cho phép Tôi chỉ đi

sâu nghiên cứu SRM là công cụ hỗ sợ hiệu quả cho sự thanh công của SCM trên

phương diện quản trị mối quan hệ

giữa Tổng Công ty DMC với các nhà cung cấp

của mình. Vì vậy, Tôi chọn tên đề tài là: “Nâng cao chất lượng quản lý mối quan hệ

với các nhà cung ứng của Tổng công ty Dung dịch khoan và Hoá phẩm Dầu khí –

CTCP’’.

Tôi mong tiếp tục nhận được các ý kiến đóng góp của thầy và các bạn để Tôi

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

có thể tiếp tục hoàn thiện đề tài nghiên cứu này và ứng dụng được trong thực tế sản

xuất kinh doanh.

Xin trân trọng cảm ơn!

Chương 1: TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ MỐI QUAN HỆ VỚI NHÀ CUNG

ỨNG (SUPPLIER RELATIONSHIP MANAGEMENT - SRM)

Để đơn giản hóa có thể hình dung chuỗi cung ứng là một nồi lẩu chứa tất cả

mọi thứ trong đó, các chủ thể trong chuỗi cung ứng là Doanh nghiệp, Nhà cung cấp

và Khách hàng phải tìm ra một quy trình về một định dạng phù hợp để quản lý

chuỗi cung ứng và sản xuất ra sản phẩm với tổng chi phí sản xuấ

t và phân phối đến

khách hàng hợp lý nhất. Tôi không tham vọng nghiên cứu sâu vào các thao tác tác

nghiệp trong doanh nghiệp ví dụ như lập kế hoạch, xây dựng quy mô kho, kế hoạch

sản xuất, tồn kho,… mà những nội dung được trình bầy trong chương này chỉ nhằm

xem xét các vấn đề liên quan đến chuỗi cung ứng dưới góc độ quản trị, cụ thể xem

xét hiện nay doanh nghiệp đang quản lý các mối quan hệ trong doanh nghiệp như

thế nào? Cách thức

để Doanh nghiệp quản lý hiệu quả SCM trên phương diện quản

trị ra sao?

1.1. Tổng quan về Quản lý chuỗi cung ứng (Supply Chain Management - SCM):

1.1.1. Nguồn gốc và các giai đoạn phát triển của SCM:

SCM là một giai đoạn phát triển của lĩnh vực Logistic (hậu cần). Trong tiếng

Anh, một điều thú vị là từ Logistics này không hề có liên quan gì đến từ “Logistic”

trong toán học. Khi dịch sang tiếng Việt, có người dịch là hậu cần, có người d

ịch là

kho vận, dịch vụ cung ứng. Tuy nhiên, tất cả các cách dịch đó đều chưa thoả đáng,

không phản ánh đầy đủ và chính xác bản chất của Logistics. Vì vậy, tốt hơn cả là

chúng ta hãy giữ nguyên thuật ngữ Logistics và sau đó tìm hiểu tường tận ý nghĩa

của nó.

Ban đầu, logistics được sử dụng như một từ chuyên môn trong quân đội,

được hiểu với nghĩa là công tác hậu cần. Đến cuối th

ế kỷ 20, Logistics được ghi

nhận như là một chức năng kinh doanh chủ yếu, mang lại thành công cho các công

ty cả trong khu vực sản xuất lẫn trong khu vực dịch vụ. Uỷ ban kinh tế và xã hội

châu Á Thái Bình Dương (Economic and Social Commission for Asia and the

Pacific – ESCAP) ghi nhận Logistics đã phát triển qua 3 giai đoạn:

Giai đoạn 1

: Phân phối (Distribution)

Đó là quản lý một cách có hệ thống các hoạt động liên quan với nhau nhằm đảm

bảo cung cấp sản phẩm, hàng hoá cho khách hàng một cách hiệu quả nhất. Giai

đoạn này bao gồm các hoạt động nghiệp vụ sau:

-Vận tải,

-Phân phối,

-Bảo quản hàng hoá,

-Quản lý kho bãi,

-Bao bì, nhãn mác, đóng gói.

Giai đoạn 2

: Hệ thống Logistics

Giai đoạn này có sự phối kết hợp công tác quản lý của cả hai mặt trên vào cùng một

hệ thống có tên là Cung ứng vật tư và Phân phối sản phẩm.

Giai đoạn 3

: Quản trị chuỗi cung ứng (SCM)

Theo ESCAP thì đây là khái niệm mang tính chiến lược về quản trị chuỗi quan hệ

từ nhà cung cấp nguyên liệu – đơn vị sản xuất – đến người tiêu dùng. Khái niệm

SCM chú trọng việc phát triển các mối quan hệ với đối tác, kết hợp chặt chẽ giữa

nhà sản xuất với nhà cung cấp, người tiêu dùng và các bên liên quan như các công

ty vận tải, kho bãi, giao nhận và các công ty công nghệ thông tin.

1.1.2. Định nghĩ

a SCM:

SCM là sự phối kết hợp nhiều thủ pháp nghệ thuật và khoa học nhằm cải

thiện cách thức các công ty tìm kiếm những nguồn nguyên liệu thô cấu thành sản

phẩm/dịch vụ, sau đó sản xuất ra sản phẩm dịch vụ đó và phân phối tới các khách

hàng. Điều quan trọng đối với bất kỳ giải pháp SCM nào dù là sản xuất hàng hóa

hay dịch vụ, chính là việc làm thế nào để hiể

u được sức mạnh của các nguồn tài

nguyên và mối tương quan giữa chúng trong toàn bộ chuỗi cung ứng sản xuất.

Về cơ bản, SCM sẽ cung cấp giải pháp cho toàn bộ các hoạt động đầu vào

của doanh nghiệp, từ việc đặt mua hàng của nhà cung cấp, cho đến các giải pháp tồn

kho an toàn của công ty. Trong hoạt động quản trị chuỗi cung ứng, SCM cung cấp

những giải pháp mà theo đó, các nhà cung cấp và công ty sản xuất sẽ

làm việc trong

môi trường cộng tác, giúp cho các bên nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và

phân phối sản phẩm/dịch vụ tới khách hàng. SCM tích hợp hệ thống cung ứng mở

rộng và phát triển một môi trường sản xuất kinh doanh thực sự, cho phép công ty

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

của bạn giao dịch trực tiếp với khách hàng và nhà cung cấp ở cả hai phương diện

mua bán và chia sẻ thông tin.

Ngoài ra, người ta có thể định nghĩa SCM theo nhiều cách như sau:

- SCM là sự phối kết hợp nhiều thủ pháp nghệ thuật và khoa học nhằm cải thiện

cách thức các công ty tìm kiếm những nguồn nguyên liệu thô cấu thành sản

phẩm/dịch vụ, sau đó sản xuất ra sản phẩm/dịch vụ đ

ó và phân phối tới các khách

hàng. Điều quan trọng đối với bất kỳ giải pháp SCM nào, dù sản xuất hàng hóa hay

dịch vụ, chính là việc làm thế nào để hiểu được sức mạnh của các nguồn tài nguyên

và mối tương quan giữa chúng trong toàn bộ chuỗi cung ứng sản xuất.

- Supply Chain Management (SCM): gắn liền với việc quản lý và kiểm soát các

dòng chuyển dịch tài chính, nguyên vật liệu và thông tin trên kênh phân phối.

- Supply Chain Management (SCM) là sự liên kết giữa các quá trình quan trọng

xuyên suố

t chuỗi cung ứng nhằm mục đích tạo ra giá trị gia tăng cho khách hàng và

những nhóm có quyền lợi (Global Supply Chain Forum, Lambert, 2008)

- Supply Chain Management (SCM) là sự liên kết mang tính chiến lược và hệ thống

của các chức năng kinh doanh truyền thống và các chiến thuật xuyên suốt những

chức năng đó trong nội tại một công ty cụ thể và xuyên suốt các tổ chức thành viên

của chuỗi cung ứng nhằm mục đích nâng cao hiệu quả hoạt động lâu dài củ

a các

thành viên trong chuỗi cũng như của cả chuỗi (Mentzer et al, 2001)

1.1.3. Cấu trúc và các thành phần cơ bản của SCM:

SCM là sự liên kết các cấu trúc lại với nhau thành một quá trình liên tục với

mục tiêu làm thế nào để cân bằng được cung và cầu thị trường hàng hóa và dịch vụ,

cung cấp hàng hóa và dịch vụ cho thị trường đúng thời gian và số lượng yêu cầu với

chi phí hợp lý nhất để tối thiểu hóa các chi phí, tối ưu hóa ph

ương thức phân phối

hàng hóa và dịch vụ vào thị trường. Mỗi chuỗi cung ứng sản xuất bao gồm tối thiểu

ba yếu tố nhà cung cấp, bản thân đơn vị sản xuất và khách hàng:

- Nhà cung cấp: là các công ty bán sản phẩm, dịch vụ là nguyên liệu đầu vào cần

thiết cho quá trình sản xuất, kinh doanh. Thông thường, nhà cung cấp được hiểu là

đơn vị cung cấp nguyên liệu trực tiếp như vật liệu thô, các chi tiết củ

a sản phẩm,

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

bán thành phẩm. Các công ty cung cấp dịch vụ cho sản xuất, kinh doanh được gọi là

nhà cung cấp dịch vụ.

- Đơn vị sản xuất: là nơi sử dụng nguyên liệu, dịch vụ đầu vào và áp dụng các quá

trình sản xuất để tạo ra sản phẩm cuối cùng. Các nghiệp vụ về quản lý sản xuất

được sử dụng tối đa tại đây nhằm tăng hiệu quả, nâng cao chất lượ

ng sản phẩm, tạo

nên sự thông suốt của chuỗi cung ứng.

- Khách hàng: là người sử dụng sản phẩm của đơn vị sản xuất.

Ngoài ra SCM có thể có thêm 2 thành phần sau đây:

- Nhà phân phối: là công ty có một hoặc một số các năng lực về tài chính, chuyên

môn nghiệp vụ, tổ chức phương tiện vận tải,… có tham gia vào chuỗi cung ứng để

hỗ trợ Nhà sản xuất hoặc Khách hàng để tạo ra s

ự thông suốt của chuỗi cung ứng.

- Nhà bán buôn/Nhà bán lẻ: với vai trò tương tự như nhà phân phối nhưng với quy

mô nhỏ hơn so với nhà phân phối.

Trong chuỗi cung ứng, đầu ra của cấu trúc này là đầu vào của một cấu trúc

khác tạo ra sự liên kết thành chuỗi cung ứng trong sơ đồ khối như sau:

Hình 1: Sơ đồ khối liên kết các thành phần chuỗi cung ứng cơ bản

Các thành phần chi phí phát sinh trong chuỗi cung ứ

ng gồm:

Chi phí sản xuất/mua hàng

Chi phí dự trữ và lưu kho

Chi phí vận tải

KHÁCH

HÀNG

NHÀ

CUNG ỨNG

NHÀ

SẢN XUẤT

NHÀ

PHÂN PHỐI

NHÀ BÁN BUÔN/

NHÀ BÁN LẺ

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

Hình 2: Cấu trúc của SCM và các thành phần chi phí

Tác động đến hoạt động quản lý SCM

Chuỗi cung ứng được cấu tạo từ 5 thành phần cơ bản. Các thành phần này là

các nhóm chức năng khác nhau và cùng nằm trong chuỗi cung ứng:

a) Sản xuất (Làm gì, như thế nào, khi nào):

Sản xuất là khả năng của chuỗi cung ứng tạo ra và lưu trữ sản phẩm. Phân

xưởng, nhà kho là cơ sở vật chất, trang thiết bị chủ yếu của thanh phần này. Trong

quá trình sản xuất, các nhà quản trị thường phải đối mặt với vấn đề cân bằng giữa

khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng và hiệu quả sản xuất của doanh nghiệp.

b)Vận chuyển (Khi nào, vận chuyển như thế nào):

Đây là bộ phận đảm nhiệm công việc vận chuyển nguyên vật liệu, cũng như sản

phẩm giữa các nơi trong chuỗi cung ứng. Ở đây, sự cân bằng giữa khả năng đáp ứng

nhu cầu và hiệu quả công việc được biểu thị trong việc lựa chọn phương thức vận

chuyển. Thông thường có 6 phương thức vận chuyển có bản:

- Đường bi

ển: giá thành rẻ, thời gian vận chuyển dài và bị giới hạn về địa điểm

giao nhận.

ấ

Chi phí

sản xuất/

mua hàn

Chi phí dự trữ

và kho

hí

ậ

tả

Chi phí dự trữ

và kho

Chi

hí v

ậ

n tải

Nguồn: Nhà máy

nhà cung cấp

cản

Nhà kho vùng:

các điểmdự trữ

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

- Đường sắt: giá thành rẻ, thời gian trung bình, bị giới hạn về địa điểm giao nhận.

- Đường bộ: nhanh, thuận tiện.

- Đường hàng không: nhanh, giá thành cao.

- Dạng điện tử: giá thành rẻ, nhanh, bị giới hạn về loại hàng hoá vận chuyển (chỉ

dành cho dữ liệu, âm thanh, hình ảnh…).

- Đường ống: tương đối hiệu quả nhưng bị giới hạn loại hàng hoá (khi hàng hóa là

chất lỏng, chấ

t khí..).

c) Tồn kho (Chi phí sản xuất và lưu trữ):

Tồn kho là việc hàng hoá được sản xuất ra tiêu thụ như thế nào. Chính yếu tố tồn

kho sẽ quyết định doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp. Nếu tồn kho ít tức là

sản phẩm của doanh nghiệp được sản xuất ra bao nhiêu sẽ tiêu thụ hết bấy nhiêu, từ

đó chứng tỏ hiệu quả sản xuất của donh nghiệp ở mức cao và lợi nhuận đạt mức tố

đa.

d) Định vị (Nơi nào tốt nhất để làm cái gì):

Doanh nghiệp tìm kiếm các nguồn nguyên vật liệu sản xuất ở đâu? Nơi nào là địa

điểm tiêu thụ tốt nhất? Đây chính là những yếu tố quyết định sự thành công của

chuỗi cung ứng. Định vị tốt sẽ giúp quy trình sản xuất được tiến hành một cách

nhanh chóng và hiệu quả hơn.

e) Thông tin

Thông tin chính là “nguồn dinh dưỡng” cho hệ thống SCM của Doanh nghiệp, là cơ

sở để Doanh nghiệp ra quyết định. Nếu thông tin chuẩn xác, hệ thống SCM sẽ đem

lại những kết quả chuẩn xác. Ngược lại, nếu thông tin không đúng, hệ thống SCM

sẽ không thể phát huy tác dụng. Doanh nghiệp cần khai thác thông tin từ nhiều

nguồn khác nhau và cố gắng thu thập nhiều nhất lượng thông tin cần thiết.

1.1.4. Vai trò của SCM đố

i với hoạt động kinh doanh:

Đối với các công ty SCM có vai trò rất to lớn, bởi SCM giải quyết cả đầu ra

lẫn đầu vào của doanh nghiệp một cách hiệu quả. Nhờ có thể thay đổi các nguồn

nguyên liệu đầu vào hoặc tối ưu hóa quá trình luân chuyển nguyên vật liệu, hàng

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

hóa, dịch vụ mà SCM có thể giúp tiết kiệm chi phí, tăng khả năng cạnh tranh cho

doanh nghiệp. Có không ít công ty đã gặt hái thành công lớn nhờ biết soạn thảo

chiến lược và giải pháp SCM thích hợp, ngược lại, có nhiều công ty gặp khó khăn,

thất bại do đưa ra các quyết định sai lầm như chọn sai nguồn cung cấp nguyên vật

liệu, chọn sai vị trí kho bãi, tính toán lượng dự trữ không phù hợp, tổ chức vận

chuyể

n rắc rối, chồng chéo…

Ngoài ra, SCM còn hỗ trợ đắc lực cho hoạt động tiếp thị, đặc biệt là tiếp thị

hỗn hợp (4P: Product, Price, Promotion, Place). Chính SCM đóng vai trò then chốt

trong việc đưa sản phẩm đến đúng nơi cần đến và vào đúng thời điểm thích hợp.

Mục tiêu lớn nhất của SCM là cung cấp sản phẩm và dịch vụ cho khách hàng với

tổng chi phí nhỏ nhất.

iểm đáng lưu ý là các chuyên gia kinh tế đã nhìn nhận rằng hệ thống SCM

hứa hẹn từng bước nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất của công ty và tạo điều

kiện cho chiến lược thương mại điện tử phát triển. Đây chính là chìa khoá thành

công cho B2B. Tuy nhiên, như không ít các nhà phân tích kinh doanh đã cảnh báo,

chiếc chìa khoá này chỉ thực sự phục vụ cho việc nhận biết các chiến lược dựa trên

hệ thống sản xuất, khi chúng tạo ra một trong những mối liên kết trọng yếu nhất

trong chuỗi cung ứng.

Trong một công ty sản xuất luôn tồn tại ba yếu tố chính của chuỗi cung ứng:

thứ nhất là các bước khởi đầu và chuẩn bị cho quá trình sản xuất, hướng tới những

thông tin tập trung vào khách hàng và yêu cầu của họ; thứ hai là bản thân chức năng

sản xuất, tập trung vào nhữ

ng phương tiện, thiết bị, nhân lực, nguyên vật liệu chính

và quá trình sản xuất; thứ ba là tập trung vào sản phẩm cuối cùng, phân phối và một

lần nữa hướng tới những thông tin tập trung vào khách hàng và yêu cầu của họ.

Trong chuỗi cung ứng ba nhân tố này, SCM sẽ điều phối khả năng sản xuất

có giới hạn và thực hiện việc lên kế hoạch sản xuất - những công việc đòi hỏi tính

dữ liệu chính xác về hoạt động tại các nhà máy, nhằm làm cho kế hoạch sản xuất

đạt hiệu quả cao nhất. Khu vực nhà máy sản xuất trong công ty phải là một môi

trường năng động, trong đó sự vật được chuyển hoá liên tục, đồng thời thông tin cần

được cập nhật và phổ biến tới tất cả các cấp quản lý công ty để cùng đưa ra quyết

định nhanh chóng và chính xác.