BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI BÁCH KHOA HÀ NỘI

TRẦN KHẮC TRỌNG

NGHIÊN CỨU VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP

NHẰM HOÀN THIỆN HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ

TẠI CỤC THUẾ TỈNH NGHỆ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT

QUẢN TRỊ KINH DOANH

HÀ NỘI, 2016

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

TRẦN KHẮC TRỌNG

NGHIÊN CỨU VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP

NHẰM HOÀN THIỆN HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ

TẠI CỤC THUẾ TỈNH NGHỆ AN

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT

QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS: Cao Tô Linh

HÀ NỘI, 2016

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 1 - MSHV: CB140863

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình khoa học do tôi nghiên cứu dƣới sự

hƣớng dẫn của TS Cao Tô Linh với các tài liệu, số liệu, thông tin về Hệ thống

thông tin quản lý tại Cục thuế tỉnh Nghệ An do tôi thu thập.

Tác giả

Trần Khắc Trọng

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 2 - MSHV: CB140863

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành đƣợc bản luận văn này, trƣớc hết, tác giả xin gửi lời cảm

ơn chân thành nhất tới TS. Cao Tô Linh – giảng viên Viện Kinh tế và Quản lý –

Trƣờng Đại học Bách Khoa Hà Nội. Với sự hƣớng dẫn tận tình, chi tiết của

Thầy, tác giả đã học hỏi, hiểu biết và nắm bắt thêm rất nhiều vấn đề về chuyên

môn và các lĩnh vực khác. Tác giả cũng xin gửi lời chân thành cảm ơn đến gia

đình, đồng nghiệp và bạn bè đã nhiệt tình giới thiệu, hƣớng dẫn, tạo mọi điều

kiện giúp đỡ trong thời gian thực hiện bản luận văn này.

Xin chân thành cảm ơn!

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 3 - MSHV: CB140863

DANH MỤC VIẾT TẮT

Viết tắt

Ý nghĩa

BTC

Bộ tài chính

CBT

Cán bộ thuế

CCT

Chi cục thuế

CNTT

Công nghệ thông tin

CSDL

Cơ sở dữ liệu

KBNN

Kho bạc Nhà nƣớc

LAN

Mạng cục bộ

NNT

Ngƣời nộp thuế

NSD

Ngƣời sử dụng

NTĐT

Nộp thuế điện tử

TCT

Tổng cục thuế

TNCN

Thu nhập cá nhân

ƢD

Ứng dụng

Văn phòng

WAN

Mạng diện rộng

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 4 - MSHV: CB140863

DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 1.1 - Mô hình tổng quát các hệ thống thông tin .......................................... 12

Hình 1.2 - Mối quan hệ giữa các hệ thống thông tin............................................ 13

Hình 1.3 - Các thành phần trong Hệ thống thông tin quản lý (James A O’Brien)

.............................................................................................................................. 15

Hình 1.4 - Các thành phần trong Hệ thống thông tin quản lý (PGS.TS Hàn Viết

Thuận). ................................................................................................................. 16

Hình 1.5 - Các thành phần trong Hệ thống thông tin quản lý (TS Phạm Thị

Thanh Hồng). ........................................................................................................ 17

Hình 1.6 - Mô hình cơ sở hạ tầng truyền thông. .................................................. 21

Hình 2.1- Mô hình Hệ thống thông tin quản lý tại Cục thuế tỉnh Nghệ An ............. 46

Hình 2.2 - Mô hình kết nối mạng Ngành Thuế ....................................................... 47

Hình 2.3 - Mô hình kết nối mạng tại Cục thuế tỉnh Nghệ An ................................. 48

Hình 2.4 - Mô hình tổng thể hệ thống phần mềm Cục thuế .................................... 52

Hình 2.5 - Trao đổi thông tin của Cục thuế với các cơ quan ngoài ......................... 53

Hình 2.6 - Mô hình CSDL và các giao thức ........................................................... 54

Hình 2.7 – Mô hình giám sát hệ thống CNTT Cục thuế ......................................... 55

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 5 - MSHV: CB140863

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1 - Kết quả công tác tập huấn CNTT giai đoạn 2011-2015 ....................... 42

Bảng 3.1- Đề xuất kế hoạch đào tạo, phân công đội ngũ nhân sự đến năm 2018 ... 85

Bảng 3.2 - Đề xuất thu nhập tăng thêm. ................................................................ 86

Bảng 3.3 Các chƣơng trình đào tạo dự kiến. .......................................................... 86

Bảng 3.4 - Đề xuất kế hoạch hoàn thiện công nghệ đến năm 2018 ......................... 89

Bảng 3.5 - Đề xuất kế hoạch bảo trì hạ tầng mạng, hệ thống máy chủ, máy trạm ... 89

Bảng 3.6 - Đề xuất nâng cấp máy chủ tại Cục thuế và CCT ................................... 90

Bảng 3.7 - Các hình thức tuyên truyền tới NNT ..................................................... 94

Bảng 3.8 - Định hƣớng tăng tính tiện dụng ............................................................ 95

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 6 - MSHV: CB140863

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... 1

LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... 2

DANH MỤC VIẾT TẮT ......................................................................................... 6

DANH MỤC HÌNH VẼ .......................................................................................... 9

DANH MỤC BẢNG BIỂU ................................................................................... 10

MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 11

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ

TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA CỤC THUẾ ........................................................... 12

1.1. Hệ thống thông tin. ......................................................................................... 12

1.1.1. Các khái niệm. ............................................................................................. 12

1.1.2 Các mô hình.................................................................................................. 13

1.2 Hệ thống thông tin quản lý. .............................................................................. 15

1.2.1 Khái niệm. .................................................................................................... 15

1.2.2 Lịch sử hình thành. ....................................................................................... 15

1.3 Các cấu thành của Hệ thống thông tin quản lý. ................................................ 15

1.4 Các tiêu chí đánh giá. ....................................................................................... 24

1.5 Các yếu tố ảnh hƣởng...................................................................................... 26

1.6 Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài .......................... 28

Kết luận chƣơng 1 ................................................................................................ 29

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ TẠI CỤC

THUẾ TỈNH NGHỆ AN ....................................................................................... 30

2.1 Khái quát về Cục Thuế tỉnh Nghệ An. ............................................................. 30

2.1.1 Quá trình xây dựng và trƣởng thành. ............................................................. 30

2.1.2 Chức năng và nhiệm vụ. ............................................................................... 31

2.2 Mô tả và phân tích hiện trạng Hệ thống thông tin quản lý tại Cục Thuế tỉnh

Nghệ An. ............................................................................................................... 37

2.2.1 Tác động của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của Cục

Thuế tỉnh Nghệ An. ............................................................................................... 39

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 7 - MSHV: CB140863

2.2.2. Khái quát về Hệ thống thông tin quản lý tại Cục thuế .................................. 46

2.3. Đánh giá Hệ thống thông tin quản lý tại Cục thuế ........................................... 64

2.4 Các yếu tố ảnh hƣởng tới hệ thống thông tin quản lý của Cục thuế Nghệ An ... 70

2.4.1 Yếu tố bên trong .......................................................................................... 70

2.4.2 Yếu tố bên ngoài. ........................................................................................ 72

2.5 Những ƣu điểm, nhƣợc điểm của hệ thống thông tin quản lý của Cục thuế Nghệ

An và các nguyên nhân. ......................................................................................... 73

Kết luận chƣơng 2 ................................................................................................. 77

CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ THỐNG THÔNG TIN

QUẢN LÝ TẠI CỤC THUẾ TỈNH NGHỆ AN ..................................................... 78

3.1 Quan điểm định hƣớng ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý

Thuế tại Cục Thuế tỉnh Nghệ An. .......................................................................... 78

3.1.1 Định hƣớng mục tiêu tổng quát. .................................................................... 79

3.1.2 Mục tiêu cụ thể. ............................................................................................ 80

3.2 Giải pháp hoàn thiện Hệ thống thông tin quản lý tại Cục Thuế tỉnh Nghệ An .. 82

3.2.1 Giải pháp về nhân lực. .................................................................................. 82

3.2.2. Giải pháp về kĩ thuật, cơ sở vật chất............................................................. 88

3.2.3 Giải pháp tăng cƣờng ứng dụng quản lý Nhà nƣớc về ứng dụng công nghệ

thông tin, tăng tính tiện dụng của ứng dụng công nghệ thông tin với ngƣời nộp thuế.

.............................................................................................................................. 92

3.3 Các kiến nghị ................................................................................................... 97

3.3.1. Kiến nghị với chính quyền tỉnh Nghệ An ..................................................... 97

3.3.2. Kiến nghị với Tổng cục Thuế ....................................................................... 97

3.3.3. Kiến nghị với Cục Thuế tỉnh Nghệ An ......................................................... 97

Kết luận chƣơng 3. ............................................................................................... 99

KẾT LUẬN ......................................................................................................... 100

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 101

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 8 - MSHV: CB140863

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài.

Trong lịch sử xã hội loài ngƣời, thuế gắn liền với sự ra đời, tồn tại và phát

triển của Nhà nƣớc. Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách Nhà nƣớc. Thuế là

một trong những công cụ quản lý kinh tế có tính hiệu quả cao của Nhà nƣớc và

thƣờng đƣợc sử dụng điều tiết vĩ mô nền kinh tế. Trong tiến trình đổi mới của

nền kinh tế Việt Nam, nguồn thu từ thuế ngày càng tăng, hình thành nên nguồn

thu chủ yếu của ngân sách Nhà nƣớc, tạo điều kiện tăng tích lũy cho yêu cầu

phát triển của Nhà nƣớc.

Ngành thuế Việt Nam hiện nay đang đứng trƣớc sức ép và thách thức lớn

trong việc đổi mới để hội nhập. Trong bối cảnh đó, Hệ thống thông tin quản lý

không những phải chỉ đáp ứng đƣợc các yêu cầu hiện tại đặt ra mà còn phải đi

trƣớc đón đầu để sẵn sàng đáp ứng các yêu cầu thay đổi của nghiệp vụ trong

tƣơng lai. Đồng thời Hệ thống thông tin quản lý phải hỗ trợ hệ thống nghiệp vụ

đƣa ra các định hƣớng, các cải tiến nghiệp vụ cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Hệ thống thông tin quản lý Ngành thuế đã có những bƣớc phát triển mạnh

mẽ, đáp ứng hầu hết nhu cầu khai thác, tra cứu, xử lý của ngƣời sử dụng cũng

nhƣ của ngƣời nộp thuế. Hệ thống thông tin quản lý của Cục thuế tỉnh Nghệ An

cũng đáp ứng tốt việc tiếp nhận, xử lý và đƣa ra kết quả phục vụ nhiều đối tƣợng

sử dụng. Tuy nhiên, trong Hệ thống thông tin quản lý nào cũng cần có những

điểm phù hợp và chƣa phù hợp đặc thù cho địa phƣơng, cho ngành nghề. Nhận

thức rõ những vấn đề trên, là một công chức trong lĩnh vực công nghệ thông tin

của Cục Thuế tỉnh Nghệ An, tôi đã chọn đề tài “Nghiên cứu và đề xuất một số

giải pháp nhằm hoàn thiện Hệ thống thông tin quản lý tại Cục thuế tỉnh Nghệ

An” làm luận văn thạc sĩ của mình.

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 9 - MSHV: CB140863

2. Mục đích nghiên cứu.

Mục đích nghiên cứu của luận văn là tìm hiểu hiện trạng Hệ thống thông

tin quản lý tại Cục Thuế tỉnh Nghệ An. Qua đó, đề tài sẽ đề xuất những giải pháp

nhằm hoàn thiện hơn, khắc phục mang tính chiến lƣợc nhằm hoàn thiện hơn Hệ

thống thông tin quản lý tại Cục thuế.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.

Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là hoạt động của Hệ thống thông tin

quản lý của Cục Thuế tỉnh Nghệ An và quá trình ứng dụng công nghệ thông tin

trong vòng 3 năm trở lại đây (Từ năm 2013 đến năm 2015).

Phạm vi nghiên cứu của luận văn:

Về không gian: luận văn nghiên cứu Hệ thống thông tin quản lý trong hoạt

động quản lý Nhà nƣớc liên quan đến nhiệm vụ thu thuế cho ngân sách Nhà nƣớc

của Cục Thuế tỉnh Nghệ An.

Về thời gian: luận văn đánh giá thực trạng Hệ thống thông tin quản lý

trong Cục Thuế tỉnh Nghệ An từ năm 2013 đến 2015 và định hƣớng, đề xuất giải

pháp thực hiện 3 năm giai đoạn 2016-2018.

4. Phương pháp nghiên cứu.

Phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn chủ yếu là các phƣơng pháp thống

kê, phân tích, tổng hợp, thực nghiệm... và kế thừa kết quả của một số nghiên cứu

khác để làm rõ các vấn đề của luận văn nhằm đảm bảo các giải pháp đề ra đạt

đƣợc hiệu quả nhƣ mong muốn.

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn.

Tìm hiểu các vấn đề có liên quan tới Hệ thống thông tin quản lý trong

hoạt động của ngành thuế tại Việt Nam nói chung.

Phân tích, đánh giá thực trạng của Hệ thống thông tin quản lý trong hoạt

động của Cục Thuế tỉnh Nghệ An.

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 10 - MSHV: CB140863

Đề xuất các giải pháp mang tính chiến lƣợc nhằm khắc phục các hạn chế

và nhằm hoàn thiện hơn Hệ thống thông tin quản lý tại Cục Thuế tỉnh Nghệ An.

6. Kết cấu của đề tài.

Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm 03

(ba) chƣơng:

Chƣơng 1: Cơ sở lý thuyết về Hệ thống thông tin quản lý.

Chƣơng 2: Thực trạng Hệ thống thông tin quản lý tại Cục thuế tỉnh Nghệ An.

Chƣơng 3: Một số giải pháp hoàn thiện Hệ thống thông tin quản lý tại Cục thuế tỉnh

Nghệ An.

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 11 - MSHV: CB140863

CHƢƠNG 1

CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ

TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA CỤC THUẾ

1.1. Hệ thống thông tin.

1.1.1. Các khái niệm.

Thông tin: có rất nhiều cách hiểu về thông tin, theo nghĩa thông thƣờng thì thông

tin là:

- Những gì mang lại hiểu biết về một sự vật, hiện tƣợng

- Ý nghĩa của dữ liệu đƣợc rút ra sau khi đã có những đánh giá hoặc so

sánh.

Ví dụ

Doanh thu tháng trƣớc của một công ty là 100 triệu đồng, tháng này là 85

triệu => tháng này công ty hoạt động không hiệu quả bằng tháng trƣớc?

- Thông tin luôn mang ý nghĩa và gồm nhiều giá trị dữ liệu,

Ví dụ:

2900123456;C2:-15.000.000;19/04/2015;20/04/2015;1503;1401v.v…,

Là ví dụ về dữ liệu từ đó có thông tin nhƣ sau: Đơn vị có mã số thuế

2900123456 ngày 19/04/2015 nộp một chứng từ nộp tiền C2 vào kho bạc với số

tiền 15.000.000, đƣợc hạch toán vào ngày 20/04/2015, tiền nộp tiểu mục 1401

cho kỳ thuế tháng 3/2015

Hệ thống thông tin:

Hệ thống thông tin là một hệ thống bao gồm các yếu tố có quan hệ với

nhau cùng làm nhiệm vụ thu thập, xử lý, lƣu trữ và phân phối thông tin và dữ

liệu và cung cấp một cơ chế phản hồi để đạt đƣợc một mục tiêu định trƣớc.

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 12 - MSHV: CB140863

Các tổ chức có thể sử dụng các hệ thống thông tin với nhiều mục đích

khác nhau. Trong việc quản trị nội bộ, hệ thống thông tin sẽ giúp đạt đƣợc sự

thông hiểu nội bộ, thống nhất hành động, duy trì sức mạnh của tổ chức, đạt đƣợc

lợi thế cạnh tranh. Với bên ngoài, hệ thống thông tin giúp nắm bắt đƣợc nhiều

thông tin về khách hàng hơn hoặc cải tiến dịch vụ, nâng cao sức cạnh tranh, tạo

đà cho sự phát triển.

1.1.2 Các mô hình.

Mô hình tổng quát:

Hình 1.1 - Mô hình tổng quát các hệ thống thông tin

Mô hình của hệ thống thông tin phụ thuộc vào việc phân loại hệ thống thông tin.

Khi phân loại hệ thống thông tin theo mục đích phục vụ của thông tin đầu ra:

- Hệ thống thông tin xử lý giao dịch TPS (Transaction Processing System)

- Hệ trợ giúp quyết định (DSS).

ESS

MIS

DSS

TPS

Dự báo trong

5 năm tới

Kế hoạch hoạt

động trong 5 năm

Dự báo ngân sách 5 năm

Lập kế hoạch lợi nhuận

Lập kế hoạch

nguồn nhân lực

Quản lý bán hàng

Phân tích bán

hàng

Kiểm soát hàng tồn

Lập kế hoạch SX

Lập ngân sách hàng năm

Kế hoạch đầu tƣ vốn

Phân tích lợi nhuận-giá

Phân tích chi phí

Phân tích phân bổ lao

động

Phân tích chi phí

HĐLĐ

Xử lý đơn hàng

Xác định giá

Nghiên cứu TT

Sử dụng máy móc

Sử dụng VL

XN kho VL

Thu, chi

Chính sách

thanh toán

Huấn luyện

Tuyển dụng

C/s lƣơng,

thƣởng

Cấp điều hành (cấp cao)

HTTT b.hàng &TT

HTTT SX

HTTT tài chính

HTTT Kế toán

KT Tài chính

Lập BC thuế

Kiểm toán

HTTT nhân lực

Cấp độ quản lý (cấp trung)

Cấp độ hoạt động

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 13 - MSHV: CB140863

- Hệ thống thông tin quản lý (MIS).

- Hệ chuyên gia (ESS).

- Hệ thống tăng cƣờng khả năng cạnh tranh.

Khi phân loại hệ thống thông tin theo cấu trúc tổ chức trong doanh nghiệp:

- Hệ thống thông tin tài chính

- Hệ thống thông tin marketing

- Hệ thống thông tin kinh doanh và sản xuất

- Hệ thống thông tin quản trị nhân lực

- Hệ thống thông tin văn phòng

Các hệ thống có mối quan hệ với nhau nhƣ sau:

Hình 1.2 - Mối quan hệ giữa các hệ thống thông tin

MIS

ESS

DSS

ISCA

TPS

Luận văn ThS QTKD Đại học Bách Khoa Hà Nội

HV: Trần Khắc Trọng - 14 - MSHV: CB140863

1.2 Hệ thống thông tin quản lý.

1.2.1 Khái niệm.

Hệ thống thông tin quản lý là hệ thống thông tin tin học hóa có chức năng

thu thập, xử lý và truyền đạt mọi thông tin cần thiết cho các đối tƣợng sử dụng

thông tin trong guồng máy quản lý để góp phần quản lý, giám sát và hỗ trợ đƣa

ra những quyết định trong hoạt động của tổ chức.

Hệ thống thông tin quản lý hƣớng tới hầu hết các vị trí trong doanh

nghiệp, từ cán bộ cấp thấp, đến ngƣời quản lý cấp cao với mục đích hỗ trợ họ

giúp đơn giản hóa công việc, nâng cao năng suất lao động và nâng cao hiệu quả

quản lý.

1.2.2 Lịch sử hình thành.

Lịch sử phát triển của quá trình xử lý thông tin kinh tế đã trải qua 3 giai

đoạn từ mức độ thấp đến mức độ cao, từ xử lý thủ công đến xử lý cơ giới bằng

các loại máy tính cơ học và cuối cùng là xử lý tự động trên cơ sở các công cụ tin

học hiện đại.

- Giai đoạn xử lý thông tin kinh tế thủ công.

- Giai đoạn hệ thống xử lý thông tin kinh tế tin học hóa từng phần.

- Giai đoạn hệ thống xử lý thông tin kinh tế tin học hóa đồng bộ.

Trong hệ thống, ngƣời sử dụng mạng máy tính làm cơ sở kỹ thuật và công

nghệ cho quy trình xử lý thông tin, một cơ sở dữ liệu thống nhất cho toàn hệ

thống đƣợc xây dựng đảm bảo không có sự trùng lặp thông tin nhƣ trong hai hệ

thống trƣớc.

Đây là một quá trình phát triển liên tiếp không ngừng hoàn thiện, đi từ

mức độ tin học hóa thấp đến mức độ tin học hóa ngày càng cao.

1.3 Các cấu thành của Hệ thống thông tin quản lý.