
§o vµ gi¸m s¸t nång ®é khÝ trong thïng dÇu m¸y biÕn ¸p ®iÖn lùc
NguyÔn Minh H¶i
2
Lời mở đầu
Máy biến áp (MBA) lực là một trong những thiết bị điện chính trong hệ
thống điện, vì độ tin cậy cung cấp điện của nó liên quan trực tiếp đến độ tin cậy của
cả hệ thống. Trong khi đó, MBA dễ rơi vào các trạng thái không bình thường, đặc
biệt là các MBA có tuổi đời từ 15 năm trở lên. Nếu MBA vận hành ở trạng thái
không bình thường kéo dài thì tuổi thọ của MBA sẽ gi
ảm và có khả năng xảy ra sự
cố làm gián đoạn cung cấp điện. Khi MBA lực bị sự cố, thiệt hại về kinh tế sẽ rất
lớn, thậm chí có thể lên đến hàng triệu USD đối với các MBA công suất lớn.
Kết cấu các cuộn dây MBA là các dây dẫn đồng bọc trong cách điện xenlulô
được tẩm kỹ dầu cách điện. Trong nhiều thập kỷ qua, nhờ cải ti
ến công cụ thiết kế
và công nghệ chế tạo, người ta đã giảm đáng kể được tổn thất, sử dụng vật liệu một
cách tối ưu, nhờ đó giảm được kích thước máy và giá thành chế tạo. Tuy nhiên khi
các MBA sử dụng càng lâu năm thì tự nó đã làm tăng rủi ro sự cố, kèm theo đó lại
là xu hướng ép buộc các máy biến áp phải mang tải cao hơn, mặt khác, áp lực kinh
t
ế cũng đòi hỏi phải kéo dài tuổi thọ máy biến áp đồng thời cắt giảm chi phí bảo trì.
Thật may mắn là những yêu cầu đối nghịch này vẫn có thể đáp ứng được nhờ áp
dụng các công nghệ tiên tiến về kỹ thuật điện, điện tử, đo lường… Theo dõi trực
tuyến liên tục MBA cho phép phát hiện sớm hiện tượng xuống cấp cách điện có
nguy cơ dẫn tới sự cố. Phát hiện sớm sự xuống cấp cách điện máy biến áp sẽ giúp
giảm thiểu sự cố nghiêm trọng có thể dẫn tới cắt điện ngoài kế hoạch và yên tâm
hơn trong trường hợp cho máy làm việc quá tải định mức. Theo dõi trực tuyến máy
biến áp lực không phải là vấn đề hoàn toàn mới. Ngay từ thuở ban đầu, máy biến áp
đã được trang bị
một số cơ cấu cơ bản như bộ đo nhiệt độ cuộn dây, nhiệt độ dầu,
ống thu khí thùng dầu …
Ngày nay, nhờ sự phát triển của công nghệ điện tử, tin học ta có thể theo dõi
liên tục MBA trong phạm vi lớn hơn rất nhiều, ngoài các thông số cơ bản như nhiệt
độ, dòng tải, điện áp đặt vào, ta còn có thể giám sát được các thông số quan trọng
khác như hàm l
ượng các khí hòa tan trong dầu, hàm lượng nước trong dầu…