i
LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin chân thành cảm ơn thầy giáo, cô giáo, cán bộ và nhân
viên Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Viện Sư phạm Kỹ thuật đã tạo
điều kiện, giúp đỡ nhiệt tình tác giả trong quá trình học tập cũng như
nghiên cứu đề tài này.
Tác giả xin cảm ơn các lãnh đạo, chuyên viên Vụ Giáo viên và Cán bộ
quản lý dạy nghề, Tổng cục Dạy nghề, các cán bộ quản lý đào tạo nghề ở một
số Bộ, ngành, Ban giám hiệu, cán bộ, giáo viên trường Cao đẳng nghề Công
nghiệp Hà Nội và một số trường Cao đẳng nghề khác thuộc diện khảo sát của
đề tài đã giúp đỡ tác giả trong quá trình thu thập số liệu, đánh giá thực trạng
để hoàn thành luận văn.
Tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết ơn đối với những người thân trong gia
đình, đối với bạn bè đã kịp thời cổ vũ, động viên, giúp đỡ mọi mặt để tác giả
chuyên tâm học tập và hoàn thành đề tài nghiên cứu này.
Đặc biệt, tác giả xin gửi lời cảm ơn đến TS Nguyễn Đắc Trung đã
hướng dẫn và chỉ bảo để tác giả hoàn thành bản luận văn.
Dù đã có nhiều cố gắng song chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi
những thiếu sót, hạn chế. Tác giả kính mong nhận được những ý kiến đóng
góp của thầy giáo, cô giáo và các bạn./.
Hà Nội, 22 tháng 3 năm 2016
Tác giả luận văn
Phạm Duy
ii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn “Một số giải pháp đào tạo, bồi dưỡng
nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, giáo viên dạy nghề tại
Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội đáp ứng tiêu chí trường nghề
chất lượng cao đến năm 2020” là công trình nghiên cứu độc lập do tôi thực
hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS Nguyễn Đắc Trung và giảng viên
khác trong Viện Sư phạm Kỹ thuật - Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội.
Các nội dung và kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung
thực và khách quan.
Hà Nội, ngày 22 tháng 3 năm 2016
Tác giả luận văn
Phạm Duy
iii
BẢNG CHỮ CÁI VIẾT TẮT
ASEAN: Tổ chức hiệp hội các nước Đông Nam Á
CNH – HĐH: Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa
CNXH: Chủ nghĩa xã hội
CP: Chính phủ
DN: Dạy nghề
ĐP: Địa phương
GD - ĐT: Giáo dục - đào tạo
GDKT và DN: Giáo dục kỹ thuật và dạy nghề
GV: Giáo viên
HS: Học sinh
HSSV: Học sinh sinh viên
ILO: International Labour Organization - Tên tổ chức Lao động quốc tế
KOIKA: Korea International Cooperation Agency - Tên dự án hỗ trợ
dạy nghề của Hàn Quốc
LĐTBXH: Lao động Thương binh và Xã hội
ODA: Vốn vay ưu đãi
QĐ: Quyết định
SV: Sinh viên
TOIEC: Mức đánh giá trình độ tiếng anh
TW: Trung ương
UNDP: United Nations Development Programme - Quỹ hỗ trợ phát
triển của Liên hiệp quốc
USD: Đô la mỹ
iv
DANH MỤC BẢNG
Biểu 1.1: Các tiêu chí và tiêu chuẩn trong đánh giá giáo viên ....................... 24
Biểu 2.2. Số liệu đào tạo qua các năm theo các cấp đào tạo ........................... 42
Biểu 2.3. Thiết bị chuyên dùng dạy lý thuyết ................................................. 43
Biểu 2.4. Thiết bị chuyên dùng dạy thực hành ............................................... 44
Biểu 2.5. Số cán bộ, giáo viên qua các năm................................................... 50
Biểu 2.6. Tỷ lệ sinh viên/1giáo viên qua các năm học ................................... 51
Biểu 2.7. Trình độ chuyên môn được đào tạo của giáo viên .......................... 52
Biểu 2.8 Trình độ chuyên ngành của giáo viên năm học 2014 ....................... 53
phân theo các khoa .......................................................................................... 53
Biểu 2.9 Đào tạo thạc sỹ của các khoa qua các năm ....................................... 54
Biểu 2.10 Kỹ năng của đội ngũ giáo viên ....................................................... 56
Biểu 2.11 Đề tài nghiên cứu được giáo viên thực hiện qua các năm học ....... 57
Biểu 2.14 Thâm niên giảng dạy của giáo viên tính đến năm 2014 ................. 61
Biểu 2.15. Số giáo viên phân theo tính chất định biên ................................... 62
Biểu 2.16. Cơ cấu đội ngũ giáo viên theo ngành nghề đào tạo ....................... 63
Biểu 2.19. Ý kiến đánh giá của cán bộ quản lý về hiệu quả các khóa bồi
dưỡng cho giáo viên dạy nghề đã thực hiện trong 3 năm ............................... 69
Bảng 2.20. Ý kiến đánh giá của đội ngũ giáo viên về hiệu quả các khóa đào
tạo, bồi dưỡng cho giáo viên dạy nghề đã thực hiện trong 3 năm .................. 70
Biểu 3.1. Kế hoạch phát triển trình độ cho đội ngũ giáo viên dạy nghề ......... 84
Biểu 3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết của các giải pháp ................................. 99
Biểu 3.4. Khảo nghiệm tính khả thi của các giải pháp ................................. 100
v
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH
Sơ đồ 2.1 : Mô hình tổ chức bộ máy của trường Cao đẳng nghề Công nghiệp
Hà Nội ............................................................................................................. 40
Hình 2.12. Thống kê tổng thu nhập/tháng của giáo viên ................................ 59
Hình 2.13. Cơ cấu đội ngũ giáo viên theo giới tính ........................................ 60
Hình 2.17. Việc lập kế hoạch công tác của đội ngũ giáo viên ........................ 65
Hình 2.18. Công tác đào tạo bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ............................. 68
Sơ đồ 3.2. Mối quan hệ giữa các giải pháp ..................................................... 98
vi
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lý do lựa chọn đề tài ................................................................................. 1
2. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ......................................................... 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ....................................... 4
4. Phương pháp nghiên cứu của luận văn ..................................................... 4
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ................................................. 5
6. Kết cấu của luận văn ................................................................................. 5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN CHẤT LƯỢNG ĐỘI
NGŨ GIÁO VIÊN DẠY NGHỀ ....................................................................... 6
1.1. Các khái niệm cơ bản ............................................................................. 6
1.1.1. Giáo viên ......................................................................................... 6
1.1.2. Giáo viên dạy nghề ......................................................................... 6
1.1.3. Chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề .......................................... 7
1.1.4. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề ............................................. 7
1.2. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề .................................. 10
1.2.1. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề về số lượng ....................... 10
1.2.2. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề về mặt chất lượng ............. 12
1.2.3. Phát triển về cơ cấu đội ngũ giáo viên dạy nghề .......................... 17
1.3. Các tiêu chí phản ánh chất lượng giáo viên dạy nghề, tiêu chí về giáo
viên đạt chuẩn trường nghề chất lượng cao ................................................ 18
1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên trường CĐN 25
1.5. Sự cần thiết phát triển chất lượng đội ngũ giáo viên trường Cao đẳng
nghề Công nghiệp Hà Nội ........................................................................... 29
1.6. Kinh nghiệm phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề ............................ 31
1.6.1. Kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới ............................ 31
1.6.2. Kinh nghiệm rút ra ........................................................................ 34
Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 36
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI ........................... 37
vii
2.1. Khái quát về trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội .................. 37
2.1.1. Quá trình phát triển của trường cao đẳng nghề công nghiệp Hà Nội
................................................................................................................. 37
2.1.2. Về tổ chức và quản lý nhà trường ................................................. 39
2.1.3. Về đào tạo ..................................................................................... 40
2.1.4 Về cơ sở vật chất trang thiết bị ...................................................... 42
2.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội 48
2.2.1. Thực trạng về số lượng ................................................................. 48
2.2.2. Thực trạng về chất lượng .............................................................. 51
2.2.3. Thực trạng về cơ cấu ..................................................................... 60
2.2.4. Kết quả khảo sát về chất lượng đội ngũ giáo viên trường Cao đẳng
nghề Công nghiệp Hà Nội ....................................................................... 63
2.3. Đánh giá chung về thực trạng đội ngũ giáo viên trường Cao đẳng nghề
Công nghiệp Hà Nội .................................................................................... 72
2.3.1. Ưu điểm ......................................................................................... 72
2.3.2. Hạn chế .......................................................................................... 73
2.3.3. Nguyên nhân ................................................................................. 74
Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 76
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG NHẰM
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN, GIÁO VIÊN TẠI TRƯỜNG CAO
ĐẲNG NGHỀ CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI ...................................................... 77
3.1. Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên trường cao đẳng nghề Công
nghiệp Hà Nội ............................................................................................. 77
3.1.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về phát triển đội ngũ giáo viên
để phát triển nguồn nhân lực khoa học công nghệ thời kỳ 2011-2020 ... 77
3.1.2. Định hướng phát triển đội ngũ giáo viên giai đoạn 2015-2020 .... 80
3.2. Một số giải pháp đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên tại trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội đáp ứng tiêu chí
trường nghề chất lượng cao đến năm 2020 ................................................. 86
3.2.1. Giải pháp 1: Xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên đến
năm 2020 ................................................................................................. 86
3.2.2. Giải pháp 2: Đổi mới công tác tuyển dụng và sử dụng hợp lý đội
ngũ giáo viên ........................................................................................... 88
viii
3.2.3. Giải pháp 3: Tăng cường giáo dục, tuyên truyền thông tin nhằm
nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm của đội ngũ giáo viên ......... 90
3.2.4. Giải pháp 4: Tổ chức đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ..... 91
3.2.5. Giải pháp 5: Tăng cường kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên ... 95
3.2.6. Giải pháp 6: Xây dựng và thực hiện các chính sách đãi ngộ nhằm
phát triển đội ngũ giáo viên ..................................................................... 96
3.3. Mối liên hệ giữa các giải pháp ............................................................. 97
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các giải pháp .................... 98
KHUYẾN NGHỊ ........................................................................................... 101
1. Đối với Bộ Lao động Thương Binh và Xã Hội và Tổng cục Dạy nghề ....... 101
2. Đối với Uỷ ban nhân dân TP Hà Nội .................................................... 102
3. Đối với trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội ........................... 102
Tiểu kết chương 3 ...................................................................................... 104
KẾT LUẬN ................................................................................................... 105
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 106
PHỤ LỤC ...................................................................................................... 109
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Có thể khẳng định rằng không có giáo dục thì không có bất cứ sự phát
triển nào đối với con người nói riêng và xã hội nói chung. Do vậy, trong chiến
lược phát triển đất nước Đảng ta luôn khẳng định “Giáo dục là quốc sách
hàng đầu”. Tại Đại hội Đảng lần thứ IX đã định hướng với mục tiêu tổng quát
là “Đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển nâng cao rõ rệt đời sống vật
chất và tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng đề đến năm 2020 nước ta cơ bản
trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại” [19]; Đại hội lần thứ X
Đảng ta tiếp tục nhấn mạnh, coi con người “vừa là động lực vừa là mục tiêu
của sự phát triển” và Đại hội lần thứ XI thì Đảng ta đã coi trọng việc “nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện”[18].
Hiện nay, Giáo dục đào tạo đang phát triển mạnh mẽ cùng quá trình đổi
mới và hội nhập quốc tế của đất nước, do vậy Đại hội lần thứ XI của Đảng đã
khẳng định chất lượng nguồn lực của quá trình giáo dục đào tạo nói chung
phụ thuộc vào năng lực của đội ngũ giáo viên nhất là phụ thuộc vào tính hữu
ích của môn học; thời gian của chủ đề, bài giảng; phương pháp giảng dạy;
quan hệ Thầy – trò… có thể nói, chủ trương “phát triển đội ngũ giáo viên là
khâu then chốt” trong chiến lược “đổi mới căn bản toàn diện giáo dục đào
tạo” [18] đã và đang đi vào cuộc sống.
Trong những năm gần đây nền kinh tế nước ta đang có những bước
chuyển biến phát triển mạnh mẽ. Cùng với quá trình này thì những thành tựu
khoa học, kỹ thuật, công nghệ mới cũng được áp dụng một cách rộng rãi hơn
vào các quá trình sản xuất. Điều đó càng đòi hỏi nguồn nhân lực phải có đủ
trình độ tay nghề, muốn vậy thì đào tạo nghề cần có những đột phá mới, giảm
thiểu sự mất cân đối giữa cung và cầu của thị trường lao động.
Đào tạo nghề không những cần tăng cường về quy mô, đa dạng hóa các
loại hình, mà còn cần đặc biệt chú trọng đến nâng cao chất lượng đào tạo.
Muốn vậy phải đồng thời thực hiện đồng bộ hệ thống các giải pháp về quy
mô, cơ cấu ngành nghề, chất lượng đào tạo, thì điều quan trọng trước hết là
xây dựng nâng, cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề.
2
Chỉ thị 40-CT/TW cũng đã xác định nhiệm vụ giáo dục giai đoạn mới
rất cụ thể là nhằm xây dựng và kiện toàn đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý
ngang tầm với yêu cầu phát triển của sự nghiệp giáo dục, đào tạo.
Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển
dạy nghề thời kỳ 2011 – 2020 tại Quyết định 630/QĐ-TTg ngày 29/5/2012
với mục tiêu đến năm 2020, dạy nghề đáp ứng được nhu cầu của thị trường
lao động cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu nghề và trình độ đào tạo; chất
lượng đào tạo của một số nghề đạt trình độ các nước phát triển trong khu vực
ASEAN và trên thế giới; hình thành đội ngũ lao động lành nghề, góp phần
nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia; phổ cập nghề cho người lao động, góp
phần thực hiện chuyển dịch cơ cấu lao động, nâng cao thu nhập, giảm nghèo
vững chắc, đảm bảo an sinh xã hội. Để đạt được mục tiêu chiến lược, cần thực
hiện đồng bộ 09 giải pháp mà trong đó, giải pháp “Phát triển đội ngũ giảng
viên, giáo viên và cán bộ quản lý dạy nghề” là một trong hai giải pháp đột phá.
Ngoài ra, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 761/QĐ-TTg
ngày 23/5/2014 duyệt danh “Đề án phát triển trường nghề chất lượng cao đến
năm 2020, trong đó có Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội.
Đối với Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội, trong những năm
qua, đã có những bước phát triển đáng kể. Là một trường công lập ngày được
thành lập vào ngày 22 tháng 11 năm 1974 và đến ngày 29 tháng 12 năm 2006
chính thức nâng cấp thành trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội. Tính
đến nay đã có 40 năm hoạt động. Hiện nay nhà trường có 4 hệ đào tạo, 20
ngành nghề đào tạo với hơn 3.500 sinh viên và hơn 200 cán bộ giáo viên. Nhà
trường đã có bề dày lịch sử và truyền thống trong thi đua dạy tốt, học tốt, sinh
viên ra trường có tỷ lệ việc làm cao. Trong 20 ngành nghề đào tạo hiện nay
của trường thì có 2 nghề đào tạo được Nhà nước lựa chọn đầu tư thành nghề
trọng điểm cấp độ quốc tế và 3 nghề đào tạo cấp độ khu vực ASEAN (Quyết
định số 854/QĐ-BLĐTBXH ngày 06/6/2013 của Bộ Lao động – Thương binh
và Xã hội phê duyệt nghề trọng điểm và trường được lựa chọn nghề trọng
điểm giai đoạn 2011-2015 và định hướng đến năm 2020).
Tuy nhiên, trước yêu cầu phát triển thành trường dạy nghề chất lượng
cao và đòi hỏi phát triển nguồn nhân lực có chất lượng đáp ứng yêu cầu công
3
nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước, Trường Cao đẳng
nghề Công nghiệp Hà Nội đang có những hạn chế, bất cập về nhiều mặt.
Riêng đối với công tác phát triển đội ngũ giáo viên của Trường Cao đẳng
nghề Công nghiệp Hà Nội còn thiếu về số lượng và hạn chế về chất lượng; Kỹ
năng sư phạm của một số giáo viên còn hạn chế, giáo viên dạy thực hành
nghề còn thiếu kinh nghiệm thực tế sản xuất, khả năng tiếp cận và cập nhật
những kỹ thuật tiên tiến, công nghệ mới còn nhiều hạn chế. Năng lực bổ trợ
(ngoại ngữ, tin học...) của giáo viên chưa đáp ứng tốt nhu cầu đổi mới và phát
triển dạy nghề tại cơ sở dạy nghề.
Sự hạn chế này do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan khác
nhau, trong đó có nguyên nhân là do công tác phát triển đội ngũ giáo viên dạy
nghề của trường còn nhiều bất cập.
Để thực hiện được các mục tiêu phát triển Trường Cao đẳng nghề Công
nghiệp Hà Nội thành trường dạy nghề chất lượng cao, bên cạnh những giải
pháp đổi mới mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp, hình thức đào
tạo và đánh giá kết quả đào tạo; tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị đào tạo;...
cần phải phát triển ĐNGV nhà trường đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đảm
bảo về chất lượng đáp ứng tiêu chí về giáo viên của trường nghề chất lượng
cao và yêu cầu đổi mới đào tạo của nhà trường, góp phần thực hiện thành
công Chiến lược phát triển dạy nghề thời kỳ 2011 – 2020 cũng như Chiến
lược phát triển nguồn nhân lực nhân lực Việt Nam thời kỳ 2011 – 2020. Đó là
lý do để chúng tôi chọn đề tài: "Một số giải pháp đào tạo, bồi dưỡng nhằm
nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, giáo viên dạy nghề tại Trường Cao
đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội đáp ứng tiêu chí trường nghề chất lượng cao
đến năm 2020" để nghiên cứu.
2. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
- Nhiệm vụ:
Vận dụng những kiến thức đã được học trong chương trình thạc sỹ
quản lý giáo dục vào thực tiễn phát triển đội ngũ giáo viên trường Cao đẳng
nghề Công nghiệp Hà Nội.
4
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng đội ngũ giáo viên
trường cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội, đóng góp một số kiến nghị nhằm
phát triển đội ngũ giáo viên trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội.
Hệ thống cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề.
Phân tích đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên trường Cao đẳng nghề
Công nghiệp Hà Nội.
- Mục đích: Đề xuất các giải pháp đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao
chất lượng đội ngũ giáo viên trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội góp
phần nâng cao chất lượng đào tạo nghề và tiến tới đạt chuẩn trường nghề chất
lượng cao đến năm 2020.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu mà đề tài tập trung nghiên cứu là công tác phát
triển đội ngũ giáo viên dạy nghề của Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà
Nội, bao gồm cả giáo viên kiêm chức và giáo viên thỉnh giảng có vai trò nhất
định trong công tác giảng dạy của trường.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về không gian: Đề tài nghiên cứu vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên
trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội. Trong đó, tập trung vào giáo
viên dạy trình độ cao đẳng nghề tại một số nghề được đầu tư trọng điểm cấp
độ quốc tế, khu vực ASEAN. Ngoài ra, có nghiên cứu các vấn đề liên quan
đến công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên dạy nghề của Tổng cục Dạy nghề
và Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Hà Nội.
+ Về thời gian: Năm 2013-2014 và những đề xuất kế hoạch giai đoạn
2015-2020.
4. Phương pháp nghiên cứu của luận văn
- Nguồn thông tin
+ Dữ liệu thứ cấp: các văn bản liên quan đến công tác tuyển dụng, đào
tạo nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng cho đội ngũ cán bộ giáo viên như:
báo cáo tổng kết về công tác tuyển sinh, phân bổ giáo viên tới các khoa, đào
tạo nâng cao trình độ qua các năm 2012, 2013, 2014, văn bản về kế hoạch
tuyển sinh, công tác đào tạo nguồn nhân lực năm 2015…
5
+ Dữ liệu sơ cấp: số liệu thống kê, khảo sát.
- Phương pháp nghiên cứu:
+ Phương pháp bảng hỏi: bảng hỏi sẽ được xây dựng riêng cho 2 nhóm
đối tượng: Nhóm đối tượng quản lý, và nhóm cán bộ là các giáo viên dạy
nghề.
Mỗi bảng hỏi bao gồm 2 dạng câu hỏi: câu hỏi đóng và câu hỏi mở
xoay quanh vấn đề về thực trạng phát triển ĐNGV của trường Cao đẳng nghề
Công nghiệp Hà Nội và giải pháp có thể sử dụng để phát triển ĐNGV của
trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội.
+ Phương pháp phân tích số liệu: các số liệu được cung cấp bởi nguồn
thông tin sơ cấp sẽ được thống kê lại và phân tích. Công cụ sử dụng để phân
tích số liệu là Excel.
+ Phương pháp so sánh: so sánh các số liệu được cung cấp bởi nguồn
thông tin thứ cấp để thấy được sự tăng giảm về chất lượng và số lượng, cơ cấu
nguồn nhân lực sau khi đã tiến hành triển khai kế hoạch phát triển đội ngũ
giáo viên qua các năm 2011 - 2012 - 2013 - 2014.
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Khảo sát, đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp phát triển đội
ngũ giáo viên trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội trong giai đoạn
hiện nay nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng với tình hình
mới đồng thời nâng cao chất lượng đào tạo của trường.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục,
luận văn có ba chương:
- Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển chất lượng đội ngũ giáo viên
dạy nghề.
- Chương 2: Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên của trường Cao
đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội.
- Chương 3: Một số giải pháp đào tạo, bồi dưỡng nhằm phát triển đội
ngũ giảng viên, giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà
Nội đáp ứng tiêu chí trường nghề chất lượng cao đến năm 2020.
6
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY NGHỀ
1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1. Giáo viên
Giáo viên là nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục
phổ thông, giáo dục nghề nghiệp. [33, tr.380]
Dạy nghề là hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và
thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học nghề để có thể tìm được việc làm
hoặc tự tạo việc làm sau khi hoàn thành khoá học. [11, tr.31]
1.1.2. Giáo viên dạy nghề
Giáo viên dạy nghề: Giáo viên dạy nghề là người dạy lý thuyết, dạy
thực hành hoặc vừa dạy lý thuyết vừa dạy thực hành trong các cơ sở dạy
nghề.
Giáo viên dạy nghề gồm có: Giáo viên dạy lý thuyết nghề, giáo viên
dạy thực hành nghề và giáo viên dạy cả lý thuyết và thực hành nghề. Số giáo
viên này chiếm 70% tổng số giáo viên của các trường dạy nghề.
Theo tiêu chuẩn nghiệp vụ các ngạch công chức ngành giáo dục và đào
tạo quy định giáo viên dạy nghề có 2 cấp trình độ: Giáo viên dạy nghề và
giáo viên cao cấp dạy nghề.[11; tr.31]
Đội ngũ giáo viên dạy nghề: là tập thể những người làm công tác dạy
nghề trong các cơ sở dạy nghề. Họ có cùng chức năng nghề nghiệp được tập
hợp thành một lực lượng cùng họat động trong một hệ thống theo một nguyên
tắc và cùng chung một mục đích và lý tưởng, ràng buộc nhau về vật chất, tinh
thần.
Cơ sở dạy nghề: Cở sở dạy nghề là cơ sở được xây dựng với các điều
kiện cơ sở vật chất kỹ thuật nhất định với đội ngũ giáo viên dạy nghề và Ban
quản lý để thực hiện các chức năng dạy nghề cho lao động xã hội.
Cơ sở dạy nghề theo Luật Dạy nghề gồm:
a. Cơ sở dạy nghề trình độ sơ cấp gồm:
- Trung tâm dạy nghề;
7
- Trường Trung cấp nghề, Cao đẳng nghề có đăng ký dạy nghề trình độ
sơ cấp nghề.
- Doanh nghiệp, Hợp tác xã, cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ khác,
trường trung cấp chuyên nghiệp, trường cao đẳng, trường đại học, cơ sở giáo
dục khác có đăng ký hoạt động dạy nghề trình độ sơ cấp.
b. Cơ sở dạy nghề trình độ trung cấp gồm:
- Trường trung cấp nghề;
- Trường Cao đẳng nghề có đăng ký hoạt động dạy nghề trình độ trung
cấp;
- Trường trung cấp chuyên nghiệp, trường cao đẳng, trường đại học có
đăng ký hoạt động dạy nghề trình độ trung cấp.
c. Cơ sở dạy nghề trình độ Cao đẳng nghề gồm:
- Trường Cao đẳng nghề có đăng ký hoạt động dạy nghề;
- Trường Cao đẳng, trường Đại học có đăng ký hoạt động dạy nghề.
1.1.3. Chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề
Chất lượng là khái niệm khó định nghĩa. Thuật ngữ chất lượng dùng để
nói về thứ tuyệt hảo, hoàn mỹ. Theo từ điển Tiếng Việt: “Chất lượng là cái tạo
nên phẩm chất, giá trị của một con người, một sự vật, sự việc”.[33, tr 144].
Chất lượng ĐNGV là một khái niệm rộng, nó bao hàm nhiều yếu tố:
- Trình độ được đào tạo: đạt chuẩn hay vượt chuẩn, đào tạo chính qui
hay không chính qui, chất lượng và uy tín của cơ sở đào tạo.
- Sự hài hoà giữa các yếu tố trong đội ngũ giáo viên:
+ Hài hoà giữa chức vụ, ngạch bậc và trình độ được đào tạo; giữa phẩm
chất đạo đức, kiến thức, năng lực và kỹ năng sư phạm.
+ Sự hài hoà giữa nội dung công việc và vị trí phù hợp với năng lực mà
nhân viên đang đảm nhận, thâm niên công tác và trách nhiệm của nhân viên.
Như vậy, chất lượng đội ngũ giáo viên được thể hiện ở phẩm chất, năng
lực và trình độ chuyên môn của giáo viên.
1.1.4. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề
Phát triển đội ngũ giáo viên là: “Nhằm mục đích tăng cường hơn nữa
đến sự phát triển toàn diện của người giáo viên trong hoạt động nghề nghiệp”.
8
- Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề: Là sự vận động theo chiều
hướng đi lên của đội ngũ giáo viên dạy nghề, từ thấp đến cao, từ đơn giản đến
phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn,….Là quá trình chuẩn bị và
cung cấp đội ngũ giáo viên cần thiết cho tổ chức dạy nghề hoàn thành chức
năng nhiệm vụ đào tạo nhân lực cho xã hội.
- Quan niệm về phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tiếp cận trên góc
độ phát triển nguồn nhân lực:
+ Quan điểm của các nhà nghiên cứu UNDP:
Phát triển nguồn nhân lực nói chung và giáo viên dạy nghề nói riêng
thường chịu sự tác động của 5 yếu tố: Giáo dục và đào tạo, sức khỏe và dinh
dưỡng, môi trường và sự giải phóng con người. Trong quá trình tác động đến
sự phát triển nguồn nhân lực nói chung, những yếu tố này luôn gắn bó hỗ trợ
và phụ thuộc lẫn nhau, trong đó giáo dục đào tạo là nhân tố nền tảng là cơ sở
của tất cả các nhân tố khác. Nhân tố sức khỏe và dinh dưỡng, môi trường làm
việc và giải phóng con người là những nhân tố thiết yếu nhằm duy trì và đáp
ứng sự phát triển bền vững nguồn nhân lực.
+ Quan niệm sử dụng năng lực con người của ILO:
Phát triển nhân lực bao hàm không chỉ sự chiếm lĩnh trình độ lành nghề
mà bên cạnh phát triển năng lực là làm cho con người có nhu cầu sử dụng
năng lực đó để tiến đến có được việc làm hiệu quả cũng như thỏa mãn nghề
nghiệp và cuộc sống cá nhân.
+ Theo GS-TSKH Nguyễn Minh Đường:
“Phát triển nguồn nhân lực là sự gia tăng giá trị cho con người trên các
mặt: trí tuệ, kỹ năng lao động, thể lực, đạo đức, tâm hồn … để họ có thể tham
gia vào lực lượng lao động làm giàu cho đất nước, góp phần tô điểm thêm bức
tranh muôn màu của nhân loại. Do vậy phát triển nguồn nhân lực phải được
tiến hành trên cả 3 mặt: Phát triển nhân cách, phát triển sinh thể, đồng thời tạo
ra môi trường xã hội thuận lợi cho nguồn nhân lực phát triển”. [25, tr.20]
- Kế thừa và phát huy những quan niệm trên, dưới góc độ nghiên cứu
tổng thể thì “Phát triển đội ngũ giáo viên của trường cao đẳng nghề Công
nghiệp Hà Nội” là phát triển nguồn lực con người dưới dạng tiềm năng thành
“ Vốn con người, vốn nhân lực giáo viên dạy nghề” còn về góc độ cá nhân, đó