BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

---------------------------------------

NGUYỄN TRỊNH HOÀNG QUY

QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN

DẠY NGHỀ TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ

VIỆT ĐỨC – VĨNH PHÚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT

CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY

CHUYÊN SÂU: QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGHỀ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

GS, TS NGUYỄN MINH ĐƯỜNG

Hà Nội – Năm 2014

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................. 1

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài ....................................................... 2

3. Đối tượng nghiên cứu .................................................................... 2

4. Phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 2

5. Các luận điểm cơ bản của luận văn ................................................... 2

6. Đóng góp mới của tác giả .............................................................. 3

6.1. Về lý luận: .................................................................................................. 3

6.2. Về thực tiễn: ............................................................................................... 3

7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................... 3

7.1. Phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá. ........................................ 3

7.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: ........................................................ 3

7.3. Phương pháp tọa đàm: ................................................................................ 3

CHƯƠNG I : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ

GIẢNG VIÊN DẠY NGHỀ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ........................................ 4

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ........................................................... 4

1.1.1. Công trình của nước ngoài ...................................................................... 4

1.1.2. Công trình trong nước ............................................................................. 4

1.2. Một số khái niệm ...................................................................... 5

1.2.1. Quản lý .................................................................................................... 5

1.2.2. Giảng viên dạy nghề ................................................................................ 8

1.2.3. Chất lượng ............................................................................................... 8

1.3. Mô hình nhân cách của người Giảng viên dạy nghề hiện đại ................ 10

1.4. Đặc điểm hoạt động dạy học của người GVDN hiện đại ..................... 12

1.5. Chuẩn chức danh GVDN ........................................................... 15

1.6. Nội dung quản lý chất lượng đội ngũ giảng viên dạy nghề .................... 21

1.6.1. Quản lý việc chuẩn hóa đội ngũ giảng viên .......................................... 21

1.6.2. Quản lý việc tuyển chọn và sử dụng giáo viên mới ............................... 23

1.6.3. Quản lý việc xây dựng đội ngũ GV đầu đàn .......................................... 24

1.6.4. Quản lý việc thực hiện chính sách đối với GV, đặc biệt là GV đầu đàn 25

KẾT LUẬN CHƯƠNG I .................................................................................................................... 28

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VỀ CHẤT LƯỢNG VÀ QUẢN LÝ CHẤT

LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN DẠY NGHỀ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ

VIỆT ĐỨC - VĨNH PHÚC ...................................................................................................................... 29

2.1. Khái quát về Trường Cao đẳng nghề Việt – Đức Vĩnh Phúc ................ 29

2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của trường ..................................... 29

2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của nhà trường 30

2.1.3. Ngành nghề, quy mô và cơ cấu đào tạo ................................................ 32

2.1.4. Chất lượng đào tạo ................................................................................ 34

2.2. Thực trạng về đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng nghề Việt – Đức Vĩnh Phúc . 35

2.2.1. Thực trạng về số lượng và cơ cấu giảng viên ....................................... 35

2.2.2. Thực trạng về chất lượng ...................................................................... 38

2.2.3. Nhận xét chung về đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng nghề Việt –

Đức Vĩnh Phúc ................................................................................................. 44

2.3. Thực trạng công tác quản lý chất lượng đội ngũ GV của trường CĐN Việt -

Đức Vĩnh Phúc ................................................................................ 46

2.3.1. Thực trạng quản lý việc đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ GVDN để chuẩn

hóa đội ngũ GVDN .......................................................................................... 46

2.3.2. Thực trạng quản lý việc tuyển chọn GVDN mới ................................... 53

2.3.3. Thực trạng quản lý việc sử dụng GVDN ............................................... 54

2.3.4. Thực trạng quản lý việc xây dựng đội ngũ GV đầu đàn ........................ 55

2.3.5. Thực trạng quản lý thực hiện các chính sách đối với giảng viên .......... 56

KẾT LUẬN CHƯƠNG II .................................................................................................................. 62

CHƯƠNG III : BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN

TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ VIỆT – ĐỨC VĨNH PHÚC GIAI ĐOẠN 2011 -

2020 .............................................................................................................................................................. 63

iii

3.1. Định hướng phát triển trường CĐN Việt – Đức Vĩnh Phúc giai đoạn

2015 – 2020 ................................................................................... 63

3.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................ 65

3.2.1. Đảm bảo tính mục đích .......................................................................... 65

3.2.2. Đảm bảo tính kế thừa ............................................................................ 65

3.2.3. Đảm bảo tính khả thi ............................................................................. 66

3.2.4. Đảm bảo tính thực tiễn .......................................................................... 66

3.3. Các biện pháp quản lý chất lượng đội ngũ GV trường CĐN Việt - Đức Vĩnh

Phúc giai đoạn 2011 - 2020 ................................................................. 66

3.3.1. Biện pháp 1: Đổi mới quản lý việc đánh giá năng lực đội ngũ giảng viên .. 66

3.3.2. Biện pháp 2: Chuẩn hóa đội ngũ GVDN ............................................... 70

3.3.5. Biện pháp 5: Đổi mới quản lý việc xây dựng đội ngũ giảng viên đầu đàn ..... 80

3.3.6. Biện pháp 6: Đổi mới quản lý việc thực hiện chính sách đối với GV, đặc

biệt là giảng viên đầu đàn ............................................................................... 83

3.4. Khảo sát đánh giá về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ..... 85

3.4.1. Mục đích của khảo sát ........................................................................... 85

3.4.2. Đối tượng khảo sát ................................................................................ 85

3.4.3. Kết quả khảo sát .................................................................................... 86

KẾT LUẬN CHƯƠNG III ................................................................................................................ 91

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................................................... 92

1. Kết luận: ................................................................................. 92

2. Kiến nghị ................................................................................ 93

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................................. 94

PHỤ LỤC .................................................................................................................................................. 96

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian qua, để hoàn thành luận văn tốt nghiệp, tôi đã luôn nhận

được sự giúp đỡ nhiệt tình của thầy cô trong Khoa Sư phạm kỹ thuật trường Đại học

Bách khoa Hà nội, Ban giám hiệu và tập thể cán bộ, Giảng viên, Công nhân viên

Trường Cao đẳng nghề Việt – Đức Vĩnh phúc, đặc biệt là sự thường xuyên quan

tâm, góp ý, giúp đỡ tận tình của thầy giáo GS. TSKH. Nguyễn Minh Đường, người

đã trực tiếp hướng dẫn tôi.

Tôi xin trân trọng cảm ơn:

Các thầy cô giáo Khoa Sư phạm kỹ thuật trường Đại học Bách khoa Hà Nội,

các giảng viên ở các Viện Nghiên cứu giáo dục Việt Nam đã tạo mọi điều kiện

thuận lợi để tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập và đề tài luận văn tốt nghiệp.

Tôi xin gủi lời cảm ơn chân thành nhất của mình đến GS.TSKH. Nguyễn

Minh Đường đã tạo điều kiện dành thời gian, công sức để sửa chữa, bổ sung từng

trang bản thảo của luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu , các phòng khoa, trung tâm và các

đồng chí giảng viên Trường Cao đẳng nghề Việt – Đức Vĩnh phúc đã tận tình giúp

đỡ tôi trong việc cung cấp số liệu, tài liệu, tham gia đóng góp những ý kiến quý báu

và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn.

Mặc dù đã rất cố gắng , nhưng do thời gian cũng như bản thân còn hạn chế,

luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong các nhận được ý kiến

đóng ghóp của các Thầy, Cô giáo trong hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp.

Xin trân trọng cảm ơn!

Hà Nội, tháng 03 năm 2014

Tác giả luận văn

Nguyễn Trịnh Hoàng Quy

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan những lời mà tôi đã viết trong luận văn này là do sự tìm

hiểu và nghiên cứu của bản thân. Mọi kết quả nghiên cứu cũng như ý tưởng của các

tác giả khác nếu có đều được trích dẫn nguồn gốc cụ thể.

Luận văn này cho đến nay chưa được bảo vệ tại bất kỳ Hội đồng bảo vệ luận

văn thạc sỹ nào và chưa được công bố trên bất kỳ một phương tiện thông tin nào.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những điều mà tôi đã cam đoan ở trên.

Hà Nội, tháng 03 năm 2014

Tác giả luận văn

Nguyễn Trịnh Hoàng Quy

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CĐN

CNH

CBQL

CNKT

CSVC

ĐT

ĐH

ĐHSPKT

ĐN

GVDN

HĐH

LĐTBXH

NXB

NCKH

NLTH

THCN

UBND

Bồi dưỡng

Cao đẳng nghề

Công nghiệp hóa

Cán bộ quản lý

Công nhân kỹ thuật

Cơ sở vật chất

Đào tạo

Đại học

Đại học sư phạm kỹ thuật

Đội ngũ

Giảng viên

Giảng viên dạy nghề

Giáo sư

Hiện đại hóa

Lao động thương binh xã hội

Nhà xuất bản

Nghiên cứu khoa học

Năng lực thực hiện

Phương pháp

Trung học chuyên nghiệp

Tiến sỹ

Sinh viên

Số lượng

Ủy Ban nhân dân

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Tổng quy mô đào tạo của trường CĐN Việt – Đức ................................. 33

Bảng 2.2: Số lượng HS, SV tốt nghiệp từ năm 2008- 2012 ...................................... 34

Bảng 2.3: Đánh giá kết quả tốt nghiệp từ năm 2009 – 2013..................................... 34

Bảng 2.4: Số lượng giáo viên, số lượng học sinh ..................................................... 36

Bảng 2.5: Cơ cấu giảng viên theo độ tuổi (theo khoa).............................................. 36

Bảng 2.6: Cơ cấu giảng viên theo thâm niên công tác (Theo khoa) ......................... 37

Bảng 2.7 : Cơ cấu giáo viên theo giới (Theo khoa) .................................................. 38

Bảng 2.8. Trình độ chuyên môn đội ngũ giảng viên Trường CĐN Việt – Đức

Vĩnh Phúc. ........................................................................................................ 39

Bảng 2.9 : Trình độ nghiệp vụ sư phạm của giáo viên dạy nghề .............................. 40

Bảng 2.10: Trình độ ngoại ngữ của giáo viên dạy nghề ........................................... 41

Bảng 2.11: Trình độ tin học của giáo viên dạy nghề ................................................ 42

Bảng 2.12: Kết quả đề tài NCKH các cấp của đội ngũ GVDN ................................ 42

Bảng 2.13. Đánh giá của CBQL về năng lực NCKH của đội ngũ GVDN .............. 43

Bảng 2.14: số lượng và tỉ lệ GVDN đạt chuẩn ......................................................... 43

Bảng 2 -15: Đánh giá của cán bộ quản lý và giảng viên về kết quả ĐT, BD ........... 46

Bảng 2.16: Kết quả tổng hợp nhu cầu về các nội dung đào tạo, bồi dưỡng của giảng

viên dạy nghề ............................................................................................................ 51

Bảng 2.17: Đánh giá của cán bộ quản lý và giảng viên về xây dựng đội ngũ giảng

viên đầu đàn .............................................................................................................. 55

Bảng 2.18:Đánh giá của cán bộ quản lý và giảng viên về thực hiện chính sách ...... 57

Bảng 3.1: Tổng hợp số CBQL và GVDN được trưng cầu ý kiến về tính cần thiết và

tính khả thi của các biện pháp đề xuất ...................................................................... 85

Bảng 3.2: Kết quả khảo sát về tính cần thiết của các biện pháp phát triển đội ngũ

GV tại trường CĐN Việt - Đức Vĩnh Phúc ............................................................... 86

Bảng 3.3. Kết quả khảo sát về tính khả thi qua các biện pháp phát triển đội ngũ GV

tại trường CĐN Việt - Đức Vĩnh Phúc ..................................................................... 87

Bảng 3.4. Sự tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản

lý chất lượng đội ngũ GV tại trường CĐN Việt - Đức Vĩnh Phúc ........................... 89

viii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 1.1: Các chức năng cơ bản của quản lý ............................................................ 8

Sơ đồ 1.2. Mô hình nhân cách của người GVDN .................................................... 10

Sơ đồ 1.3. Sự thay đổi về hoạt động của GV ............................................................ 14

Sơ đồ 1.4. Mối quan hệ giữa nội dung, phương pháp và phương tiện dạy học ........ 18

Sơ đồ 2.1: Quá trình hình thành và phát triển của trường ........................................ 30

Biểu đồ 2.1: So sánh nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên ............................................ 51

Biểu đồ 3.1: Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp

quản lý chất lượng đội ngũ GV tại trường CĐN Việt - Đức Vĩnh Phúc .................. 89

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giáo viên có vị trí đặc biệt trong việc trong giáo dục và đào tạo. Nghị quyết

TW 2 khoá VIII của Đảng đã khẳng định: “Giáo viên giữ vị trí quan trọng trong

việc đảm bảo chất lượng giáo dục- đào tạo và được xã hội tôn vinh…” [7]. Chỉ thị

số 40 CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban bí thư Trung ương Đảng đã nêu rõ nhiệm vụ:

“Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo

chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản

lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo”. Nghị quyết

số 14/2005/NQCP ngày 2/11/2005 của Chính phủ về đổi mới cơ bản và toàn diện

giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2006- 2020 nhấn mạnh: “Xây dựng đội ngũ

giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục đủ về số lượng, có phẩm chất đạo đức và

lương tâm nghề nghiệp, có trình độ chuyên môn cao, phong cách giảng dạy và quản

lý tiên tiến” [3].

Chất lượng có ý nghĩa sống còn của mọi tổ chức trong đó có trường học

trong cơ chế thị trường cạnh tranh và hội nhập. Bởi vậy, quản lý chất lượng có một

ý nghĩa quan trọng trong việc đổi mới quản lý giáo dục ở nước ta. Trong khi đó,

quản lý giáo dục nói chung và quản lý nhà trường nói riêng trong cơ chế thị trường

đang là một vấn đề còn rất mới mẻ và đang là khâu yếu kém của giáo dục ở nước ta.

Trong báo cáo của Chính phủ trình Quốc hội năm 2004 về tình hình giáo dục đã nêu

rõ nguyên nhân của các yếu kém trong giáo dục của nước ta là “Quản lý về giáo

dục còn yếu kém và bất cập”. Báo cáo cũng đã nêu rõ "Việc quản lý giáo dục truyền

thống cần được thay bằng quản lý giáo dục theo chất lượng" [4].

Trường Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc được nâng cấp lên trường Cao

đẳng chưa lâu, đội ngũ giảng viên (GV) dạy Cao đẳng chưa được chuẩn hóa để đảm

bảo chất lượng đào tạo và đáp ứng yêu cầu phát triển của trường trong thời gian tới.

Với những lý do nêu trên, tác giả đã chọn đề tài “Quản lý chất lượng đội ngũ

giảng viên Trường Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc” làm đề tài nghiên cứu

luận văn Thạc sĩ của mình.

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Đề xuất một số giải pháp quản lý chất lượng đội ngũ giảng viên trường Cao

đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc nhằm đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ đào tạo,

nghiên cứu khoa học và phát triển nhà trường.

3. Đối tượng nghiên cứu

Quản lý chất lượng đội ngũ GV dạy nghề trường Cao đẳng nghề Việt - Đức

Vĩnh Phúc

4. Phạm vi nghiên cứu

- Về đối tượng: Giảng viên ở trường Cao đẳng nghề có nhiều loại: GV dạy

các môn chung cho nhiều nghề và GV dạy lý thuyết tích hợp với kỹ năng nghề của

từng nghề mà trường đào tạo, được gọi là giảng viên dạy nghề (GVDN). Luận văn

chỉ tập trung nghiên cứu về GVDN, bởi lẽ đây là loại hình GV chiếm đa số và chủ

yếu của trường. Mặt khác, GVDN có hoạt động đa dạng, phức tạp và khó khăn nhất

so với các loại GV khác và cũng đang là điểm yếu nhất trong đội ngũ GV của các

trường Cao đẳng nghề hiện nay.

- Về trình độ: Trường Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc đào tạo đa cấp từ

sơ cấp nghề, trung cấp nghề đến cao đẳng nghề. Tuy nhiên, đề tài giới hạn chỉ

nghiên cứu đội ngũ giảng viên dạy trình độ cao đẳng vì trình độ trung cấp và sơ cấp

đối với trường không phải là vấn đề khó khăn bởi lẽ trường đã nhiều năm đào tạo

trình độ trung cấp nghề và sơ cấp nghề.

5. Các luận điểm cơ bản của luận văn

- Để nâng cao chất lượng đào tạo nghề của trường, việc thiết yếu là phải

nâng cao chất lượng đội ngũ GV dạy nghề.

- Muốn có đội ngũ GVDN có chất lượng, cần đổi mới quản lý GVDN từ

quản lý theo kiểu hành chính, sự vụ sang quản lý chất lượng.

- Quản lý chất lượng đội ngũ GVDN phải xuất phát từ mô hình hoạt động

của GVDN trong bối cảnh mới và quản lý theo chuẩn chất lượng.

6. Đóng góp mới của tác giả

6.1. Về lý luận:

Luận văn đã hệ thống hóa được cơ sở lý luận về quản lý chất lượng đội

ngũ GVDN;

6.2. Về thực tiễn:

- Đã đánh giá thực trạng về chất lượng và quản lý chất lượng đội ngũ GVDN

của trường Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc;

- Đề xuất được một số giải pháp quản lý có tính cần thiết và khả thi để nâng

cao chất lượng đội ngũ GVDN của trường Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc.

7. Phương pháp nghiên cứu

Để nghiên cứu luận văn, tác giả đã sử dụng các phương pháp sau đây:

7.1. Phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá...

Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá các tài liệu các văn bản có liên quan đến

vấn đề nghiên cứu như: các công trình nghiên cứu, các thông tin khoa học, nghị

quyết của Đảng, chủ trương chính sách của nhà nước, các tài liệu thực tế có liên

quan đến vấn đề nghiên cứu để xây dựng cơ sở lý luận cho luận văn.

7.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi:

Để khảo sát ý kiến của giáo viên và CBQL về thực trạng quản lý chất lượng

đội ngũ GV của trường cũng như về tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp

được đề xuất.

7.3. Phương pháp tọa đàm:

Để phỏng vấn sâu và trao đổi với một số giáo viên về tính cần thiết và khả

năng vận dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực.

CHƯƠNG I

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN

DẠY NGHỀ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

1.1.1. Công trình của nước ngoài

Về quản lý chất lượng nhà trường có các công trình "Quản lý chất lượng

trong giáo dục" của Taylor. A, F. Hill [15], "Quản lý chất lượng lấy nhà trường làm

cơ sở" của Dorothy Myers và Robert Stonihill [9]. Những công trình này đã đưa ra

những quan điểm và phương pháp vận dụng các nội dung quản lý chất lượng trong

sản xuất vào đổi mới quản lý chất lượng trong giáo dục, trong đó có quản lý đội ngũ GV.

Về quản lý con người có các công trình: “Quản trị nhân sự tổng thể” của

Martin Hilb [14], công trình “Quản lý đội ngũ có hiệu quả - Sổ tay đánh giá” của

Rudi Schollaert [20]. Các công trình này đã đưa ra mục tiêu, chiến lược và công cụ

đánh giá để quản lý nhân sự của một tổ chức.

1.1.2. Công trình trong nước

Về quản lý chất lượng giáo dục có các công trình: “Quản lý chất lượng trong

các tổ chức” của Tạ Thị Kiều An [1]; “Quản lý chất lượng trong giáo dục trung

cấp chuyên nghiệp: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” của Nguyễn Đức Trí [18];

Những công trình này đã đề cập đến quản lý các yếu tố cấu thành chất lượng của

giáo dục, trong đó có đội ngũ GV.

Về quản lý con người có các công trình: “Quản trị nguồn nhân lực” của Trần

Kim Dung [6]; “Quản lý nhân sự” của Nguyễn Hữu Thân [16]; “Quản lý nhân lực trong

giáo dục” của Mạc Văn Trang [17]; … Những công trình này đã đề cập đến nội

dung quản lý đội ngũ nhân lực của nhà trường, trong đó GV là lực lượng chủ chốt.

Về đào tạo và phát triển đội ngũ GV có các công trình: “Đào tạo nghiệp vụ

sư phạm” của Đinh Quang Báo [2]; “Vấn đề giáo viên - Những nghiên cứu lý luận

và thực tiễn”của Trần Bá Hoành [12]; “Bàn về mô hình giáo viên dạy nghề trước

yêu cầu mới”của Nguyễn Minh Đường [10]; Chính phủ cũng đã có “Đề án xây

dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn

2005 – 2010” [3].

Cũng đã có một số luận văn Cao học nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo

viên như: “Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường Cao đẳng Công nghiệp Việt

Đức đến năm 2010” của Nguyễn Viết Hải [11]; “Phát triển đội ngũ giáo viên

trường Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc” của tác giả Đặng Ngọc Sơn [19] .

Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu về “Quản lý chất lượng đội ngũ

giảng viên dạy nghề của trường Cao đẳng nghề Việt - Đức Vĩnh Phúc”.

1.2. Một số khái niệm

1.2.1. Quản lý

* Khái niệm chung về quản lý

Lịch sử phát triển loài người cho thấy trong tất cả các lĩnh vực của đời sống

xã hội, con người muốn tồn tại và phát triển đều phải dựa vào sự nỗ lực của cá

nhân, của một tổ chức, từ một nhóm nhỏ đến phạm vi rộng lớn hơn ở tầm quốc gia,

quốc tế và đều phải thừa nhận và chịu một sự quản lý nào đó. Các Mác đã từng viết:

“Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào, tiến hành trên quy

mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều hòa những hoạt

động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát sinh từ sự vận động của

những khách quan độc lập của nó”.

Như vậy, quản lý đã xuất hiện và phát triển cùng với sự sự phát triển của xã

hội loài người và cho đến ngày nay thì quản lý đã trở thành một khoa học mang tính

nghệ thuật bởi nó có được những hệ thống cơ sở lý luận là những khái niệm, phạm

trù mang tính quy luật và quy luật khách quan để từ đó những người nghiên cứu và

các nhà quản lý thực tiễn vận dụng nhằm đưa ra các quyết định phù hợp với điều

kiện khách quan.

Thuật ngũ quản lý được các nhà khoa học, quản lý kinh tế … trong và ngoài

nước định nghĩa theo những hướng tiếp cận khác nhau.

Theo FW.Taylor: “ Quản lý là biết chính xác điều bạn muốn người khác làm

và làm cái đó như thế nào bằng phương pháp tốt nhất, rẻ nhất”.

Theo Harold Koont: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu nó đảm bảo phối

hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được những mục đích của nhóm. Mục tiêu của

quản lý là hình thành một môi trường mà con người có thể đạt được các mục đích

của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự bất mãn ít nhất”

Theo Mary Parker Polle: “Quản lý là một nghệ thuật điều khiển công việc

được thông qua người khác”.

Một số nhà khoa học nước ngoài khác như: A.Fayol nhà lý luận quản lý kinh

tế, A.I Bevg nhà điều khiển học, A.N Kolmogovow nhà toán học, V.G Afanatsev

nhà triết học… cũng đưa ra những định nghĩa và triết lý riêng về quản lý. Ở Việt

Nam bên cạnh các tác giả trong lĩnh vực khoa học quản lý cũng có một số tác giả

trong lĩnh vực khoa học giáo dục đã đưa ra các định nghĩa khác nhau về quản lý như:

Theo Phan Văn Kha: “Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và

kiểm tra công việc của các thành viên thuộc một hệ thống đơn vị và việc sử dụng

các nguồn lực để đạt được mục đích đã định” [13].

Các tác giả khác như: Nguyễn Ngọc Quang, Nguyễn Quốc Trí, Nguyễn Thị

Mỹ Lộc và nhiều tác giả khác đều đưa ra các khái niệm về quản lý: Là tác động liên

tục, có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý (người quản lý) tới khách thể

quản lý (người bị quản lý), trong một tổ chức về mặt chính trị, văn hóa, kinh tế, xã

hội… bằng một hệ thống các luật lệ chính sách, nguyên tắc, các phương pháp và biện

pháp cụ thể… nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục tiêu của tổ chức.

Như vậy, quản lý là một quá trình tác động có định hướng, có tổ chức, có lựa

chọn trong số các tác động có thể có, dựa trên các thông tin về tình trạng của đối

tượng và môi trường nhằm giữ cho sự vận hành của đối tượng được ổn định và làm

cho nó phát triển tốt mục tiêu đã định.

* Các chức năng của quản lý:

Quản lý bao gồm 4 chức năng cơ bản có liên quan mật thiết với nhau theo một

chu trình: lập kế hoạch; tổ chức; lãnh đạo, chỉ đạo, điều khiển; kiểm tra, đánh giá.

Lập kế hoạch: Kế hoạch là văn bản, trong đó xác định những mục tiêu và

những quy định, thể thức để đạt dược những mục tiêu đề ra. Có thể hiểu lập kế

hoạch là quá trình thiết lập các mục tiêu của hệ thống, các hoạt động và các điều

kiện đảm bảo thực hiện được các mục tiêu đó. Kế hoạch là nền tảng của quản lý.

Tổ chức thực hiện: Là sự bố trí sắp xếp và phân bổ công việc, và các nguồn

lực cho các thành viên của tổ chức để họ có thể hoạt động và đạt được các mục tiêu

của tổ chức một cách có hiệu quả. Đối với những mục tiêu khác nhau đòi hỏi cơ cấu

tổ chức cho phù hợp với nhóm, mục tiêu và nhiệm vụ của tổ chức. Quá trình đó

được gọi là quá trình thiết kế tổ chức. Tổ chức là công cụ của quản lý.

Lãnh đạo, chỉ đạo: Là quá trình tác động của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý

làm họ nhiệt tình, tự giác nỗ lực phấn đấu đạt các mục tiêu của tổ chức.

Kiểm tra, đánh giá: Là những hoạt động của chủ thể quản lý nhằm đánh giá

và điều chỉnh khi cần thiết của quá trình vận hành tổ chức.

Các yếu tố cơ bản của công tác kiểm tra:

+ Xây dựng chuẩn thực hiện

+ Đánh giá việc thực hiện trên cơ sở so sánh với chuẩn

+ Nếu có sự chênh lệch thì cần tìm hiểu nguyên nhân để điều chỉnh hoạt động.

Trong trường hợp cần thiết thì có thể điều chỉnh mục tiêu.

Các chức năng cơ bản của quá trình quản lý có quan hệ mật thiết với nhau và

có thể biểu diễn như ở sơ đồ 1.1.

Xem xét trong một phạm vi rộng và lâu dài của công tác quản lý đối với một

đối tượng quản lý nhất định, người ta thấy rằng các chức năng quản lý trên có thể

được coi như những giai đoạn của một quá trình quản lý.

Tuy nhiên, quá trình quản lý là một thể thống nhất trọn vẹn. Sự phân chia

thành các giai đoạn chỉ có tính chất tương đối giúp cho người lãnh đạo quản lý định

hướng thao tác trong hoạt động của mình. Trong thực tế, các giai đoạn diễn ra

không tách bạch rõ ràng. Thậm chí có chức năng diễn ra cả ở một số giai đoạn khác

nhau trong quá trình đó.